تریگر پوینت یا نقاط ماشه ای چیست؟ | علائم و تشخیص+درمان و ورزش

چکیده مطلب

آیا علت دردهای نقطه ای در بدن را می‌دانید؟

نقاط ماشه ای به صورت گره‌هایی دردناک در عضلات ظاهر می‌شوند که می‌توانند بر فعالیت‌های روزمره بیمار و کیفیت زندگی او تاثیر نامطلوبی داشته باشند. به نظر شما علت ایجاد این نقاط چه چیزی می‌باشد؟ علائم آنها کدام اند؟ درمان قطعی تریگر پوینت کدام است؟
در این مقاله اطلاعات جامعی درباره تریگر پوینت، علل، علائم، راه های تشخیص و درمان آن و سایر اطلاعات لازم را آورده‌ایم. پس با ما همراه باشید.

تریگر پوینت یا نقاط ماشه ای چیست؟

نقاط ماشه ای یا تریگر پوینت به زبان ساده، یکسری نقاط تحریک پذیر و کانونی در بافت عضله هستند که ناشی از انقباضات موضعی عضله می‌باشند. این نقاط حتی ممکن است تا در نوار عصب عضله نشان داده نشوند.
نقاط ماشه ای می‌توانند موجب ایجاد دردهای موضعی و مداوم در بیماران شوند که منجر به کاهش دامنه حرکتی در عضلات اسکلتی آسیب دیده می‌گردند.
این عضلات شامل ماهیچه‌هایی مانند عضلات گردن و یا شانه‌ها هستند که موجب حفظ وضعیت و تعادل بدن می‌شوند.

علائم تریگر پوینت یا نقاط ماشه ای

تریگر پوینت با علائم زیر همراه می‌باشد:

1. درد

   این سندروم باعث ایجاد دردهای عضلانی می‌شود که می‌توانند دائمی باشند و یا هنگام حرکت تشدید یابند. علاوه بر این با توجه به محلی که نقاط ماشه ای در آن قرار دارند، می‌توانند دردهایی را در نواحی از بدن مانند سر، کمر، آرنج، بازو و مفصل گیجگاهی فکی ایجاد کنند.

2. نداشتن تعادل عضلانی

   تریگر پوینت باعث ایجاد ضعف، بهم خوردن تعادل عضلانی و اختلال در عملکرد حرکتی بر اثر درد زیاد می‌شود.

3. ایجاد تغییر در دامنه حرکتی مفصل

   به دلیل درد ناشی از تریگر پوینت، بیمار جهت کاهش و یا پیشگیری از بروز درد، ترجیح می‌دهد تا اندام دردناک خود را کمتر حرکت دهد و این امر به مرور موجب کاهش دامنه حرکتی مفاصل مرتبط با آن اندام می‌گردد.

4. اسپاسم عضلات

   نقطه ماشه ای در واقع یک گره انقباضی در عضله می‌باشند که باعث ایجاد انقباض‌های شدید در فیبرهای عضلانی متصل به خود می‌گردند که در نتیجه آن، اسپاسم و انقباضات عضلانی رخ می‌دهند.

5. وزوز گوش

   وجود نقاط ماشه ای در اطراف گردن، سر و صورت می‌توانند موجب ایجاد سر دردهای میگرنی، درد در پشت کاسه چشم و همچنین وزوز گوش شوند.

6. سایر علائم

   از دیگر علائم ابتلا به این سندروم می‌توان به حالت تهوع، گرفتگی سینوس‌ها، دردهای قلبی و همچنین سوزش سینه اشاره کرد.

تشخیص ابتلا به نقاط ماشه ای

متخصص ارتوپدی با بررسی سابقه پزشکی بیمار و انجام معاینات فیزیکی مانند فشار دادن نقاط ماشه ای، به بررسی گره‌های موجود در عضلات و میزان درد و نواحی که بر اثر این فشارها واکنش نشان می‌دهند، می‌پردازد.
این بیماری با انجام آزمایش‌ها یا تصویربرداری‌هایی مانند اشعه ایکس و یا ام آر آی قابل تشخیص نمی‌باشد، اما می‌تواند برای رد وجود سایر بیماری‌ها از آنها استفاده شود. استفاده از روش‌هایی مانند سونوگرافی، الکترومیوگرافی، ترموگرافی و بیوپسی عضلانی ممکن است بتوانند به تشخیص وجود این سندرم کمک کنند، اما با این حال تشخیص نقاط ماشه ای به طور کلی با معاینه و شرح حال بیمار صورت می‌گیرد.

روش‌های درمان تریگر پوینت

این سندرم روش‌های درمانی متفاوتی دارد و گاهی ممکن است نیاز باشد که ترکیبی از این روش‌ها برای درمان بیمار به کار گرفته شوند. در ادامه انواع راه‌های درمان نقاط تریگر پوینت را معرفی می‌کنیم:

1. دارو درمانی

   

   دارو درمانی یکی از روش‌های درمان این عارضه می‌باشد، اما بیمار باید در میزان مصرف این داروها دقت کافی داشته باشد و بدون تجویز پزشک معالج خود اقدام به دریافت این داروها نکند. با توجه به نیاز بیمار و تشخیص متخصص ارتوپدی، هرکدام از داروهای زیر ممکن است تجویز شوند:

   • مسکن‌ها

     داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن و یا ناپروکسن جزء داروهای ضد دردی می‌باشند که برای تسکین درد تجویز می‌شوند. در صورتی که این داروها موثر واقع نشوند، ممکن است متخصص ارتوپدی مسکن‌های قوی‌تری را تجویز نماید.

   • داروهای ضد افسردگی

     مصرف داروهای ضد افسردگی به تسکین درد بیمار کمک می‌کنند. در برخی موارد ممکن است داروی آمی تریپتیلین در بهبود درد و کیفیت خواب تاثیر داشته باشد.

   • آرام بخش‌ها

     مصرف داروهایی مانند کلونازپام (کلونوپین) در درمان اضطراب و کم خوابی که گاهی بر اثر بیماری نقاط ماشه ای به وجود می‌آیند، موثر است. در مصرف این دارو احتیاط کنید، زیرا باعث ایجاد خواب آلودگی و عادت به مصرف آن می‌گردد.

   • شل کننده‌های عضلانی

     داروهایی مانند بنزودیازپین‌ها و تیزانیدین (Zanaflex) می‌توانند اسپاسم عضلانی را کاهش دهند.

2. تزریق در نقاط ماشه ای

   

   انجام تزریقات زیر نیز می‌توانند جزء گزینه‌های درمانی این بیماری باشند:

   • تزریق بی حس کننده و استروئید

     تزریق بی حس کننده‌های موضعی مانند سالین و یا لیدوکائین و همچنین تزریق استروئیدها به نقاط ماشه ای به کاهش درد و درمان این بیماری کمک می‌کنند.

   • تزریق بوتاکس

     از دیگر مواردی که در درمان این عارضه نقش دارد و از انقباضات عضلانی پیشگیری می‌نماید، بوتولینوم نوع A که نوعی نوروتوکسین قوی است و اثرات تسکین دهنده درد دارد، می‌باشد.

3. فیزیوتراپی

   

   متخصص ارتوپدی ممکن است برای درمان گره‌های عضلانی، بیمار را به فیزیوتراپی ارجاع دهد. فیزیوتراپیست با استفاده از تکنولوژی‌های موجود به بیمار در بهبودی و تسکین درد ناشی از تریگر پوینت کمک می‌کند و همچنین تکنیک‌های لازم برای مدیریت و کنترل درد را به او آموزش می‌دهد. برخی از روش‌های درمانی که در فیزیوتراپی کاربرد دارند، عبارت‌اند از:

   • اولتراسوند تراپی

     

     امواج اولتراسوند امواج مکانیکی می‌باشند که از طریق ژلی که بر روی پوست قرار داده می‌شود، به عمق بافت‌ها نفوذ می‌کند. این امواج با ایجاد گرمای عمقی درون بافت‌ها به شل شدن عضلات و افزایش گردش خون کمک کرده و بافت اسکار را از بین می‌برند. این درمان سفتی عضلات و میزان دامنه حرکتی مفاصل را بهبود می‌دهد.

   • ماساژ درمانی

     

      درمان تریگر پوینت با ماساژ توسط فیزیوتراپیست مجرب انجام می‌شوند. ماساژ درمانی موجب بهبود جریان گردش خون و گرم شدن عضلات می‌شود که این امر باعث کاهش درد و سفتی آنها می‌گردد. در این روش فیزیوتراپیست انگشت شست خود را بر روی نقاط ماشه ای بدن فشار می‌دهد که در ابتدا باعث ایجاد درد شده و سپس موجب رها شدن تنش عضلانی می‌گردد.

   • درای نیدلینگ

     

     یکی از سریع‌ترین و موثرترین درمان‌ها برای بهبود درد ناشی از نقاط ماشه ای، استفاده از روش درمانی درای نیدلینگ یا همان سوزن خشک می‌باشد. برای انجام این کار، فیزیوتراپیست تعدادی سوزن کوچک را در نقاط ماشه ای فرو می‌برد و سپس خارج می‌نماید. انجام این روش ممکن است با درد همراه باشد، اما روش بسیار خوبی برای غیر فعال کردن نقاط ماشه ای و تسکین درد ناشی از آنها است.

   • شاک ویو تراپی

     

     شاک ویو تراپی یکی از روش‌های درمانی کم خطر در فیزیوتراپی می‌باشد که در آن با اعمال امواج مکانیکی به بافت تحت درمان به بهبود گردش خون و افزایش اکسیژن رسانی به آن کمک می‌کنند. از دیگر مزایای آن می‌توان به تسکین درد ناشی از نقاط ماشه ای و کاهش اسپاسم عضلانی اشاره نمود.

   • مگنت تراپی

     

     مگنت تراپی یکی از روش‌های غیر تهاجمی در فیزیوتراپی است که در آن با اعمال امواج مغناطیسی به بافت‌های آسیب دیده به تسریع بهبودی آنها کمک می‌نمایند. از دیگر مزایای استفاده از این امواج می‌توان به درمان اختلالات عضلانی اسکلتی، درمان نقاط ماشه ای، بهبود گردش خون، تحریک متابولیسم سلولی و کاهش محیط اسیدی در بدن اشاره کرد.

   • تکارتراپی

     

     تکارتراپی تکنولوژی مدرنی در فیزیوتراپی است که در درمان تریگر پوینت بسیار موثر می‌باشد. این امواج با استفاده از اپلیکاتور به بافت‌هایی که دچار نقاط ماشه ای شده‌اند، اعمال می‌گردند. این امواج در افزایش گردش خون و همچنین تسکین دردهای ناشی از این عارضه نقش دارند.

   • لیزر تراپی

     

     لیزر درمانی یکی از مدالیته‌های پرکاربرد در فیزیوتراپی می‌باشد که در آن انرژی الکترومغناطیس مادون قرمز بر بافت‌های آسیب دیده بدن اعمال می‌شود و موجب افزایش متابولیسم سلول‌ها، افزایش گردش خون و همچنین افزایش گرما در بافت‌ها می‌گردد که در تسکین درد و بهبود آسیب‌های عضلانی ناشی از نقاط ماشه ای تاثیر بسیار مطلوبی دارد.

   • منوال تراپی

     

     یکی دیگر از روش‌های نوین در فیزیوتراپی، منوال تراپی است که در آن فیزیوتراپیست با استفاده از دست به درمان اختلالات و مشکلات عضلانی اسکلتی می‌پردازد. فیزیوتراپیست در این روش فشارهای کنترل شده ای را بر روی مفاصل و بافت‌های نرم بدن بیمار اعمال می‌کند که به بهبود عملکرد ناحیه آسیب دیده و تسکین دردهای ناشی از تریگر پوینت کمک می‌نماید.

   • تحریک الکتریکی عصب TENS

     

     تحریک عصبی عضلانی از طریق پوست که با استفاده از دستگاه TENS، توسط فیزیوتراپیست انجام می‌شود یکی از روش‌های موثر در کنترل درد می‌باشد. امواج این دستگاه انتقال سیگنال‌های درد از بافت آسیب دیده به مغز را متوقف می‌کنند و به این ترتیب موجب تسکین درد می‌گردند. این روش همچنین به بهبود انقباض عضلات و درمان نقاط ماشه ای کمک می‌نماید.

   • تمرین درمانی

     

     انجام تمرینات کششی مناسب با شرایط بیمار تحت نظر فیزیوتراپیست، به افزایش انعطاف و مقاومت عضلات بدن او و همچنین تسکین درد ناشی از نقاط ماشه ای کمک می‌کند.

انواع نقاط ماشه ای

نقاط ماشه ای یا تریگر پوینت مانند هر بیماری دیگری می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

1. نقاط ماشه ای فعال

   زمانی که بیمار به نوع فعال مبتلا باشد، دردها و خستگی‌های مکرری را احساس می‌کند و دچار گرفتگی عضلات می‌شود.

2. نقاط ماشه ای نهفته

   افراد مبتلا به نوع نهفته درد خاصی را احساس نمی‌کنند، اما مستعد عود شدن علائم می‌باشند.

روش‌های کاهش درد ناشی از تریگر پوینت

توصیه می‌شود که بیمار موارد زیر را برای کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی خود، به کار گیرد:

1. استفاده از میز و صندلی مناسب

   انتخاب میز و صندلی مناسب و تصحیح نحوه نشستن تا بدن هنگام کار در وضعیت صحیحی قرار بگیرد.

2. تنظیم ارتفاع رایانه

   ارتفاع رایانه باید طوری تنظیم شود که درست در مقابل صورت و چشم‌ها قرار بگیرد.

3. استفاده از تشک مناسب

   می‌توانید تشک خود را تغییر دهید و از نوع مناسب‌تری استفاده نمایید و همچنین بدن خود را هنگام خواب در موقعیت مناسبی قرار دهید.

4. ورزش

   انجام ورزش‌هایی مانند یوگا و پیلاتس از مواردی هستند که در بهبود این بیماری موثر می‌باشند.

5. استفاده از کمپرس یخ

   پس از هرگونه آسیب دیدگی از کمپرس یخ استفاده نمایید.

6. استفاده از گرمای مرطوب

   گرمای مرطوب در کاهش دردهای عضلانی موثر می‌باشد. استفاده از دوش آب گرم پیشنهاد می‌شود.

علل ابتلا به تریگر پوینت

علل متعددی می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را بالا ببرند که در ادامه به معرفی و توضیح علت تریگر پوینت می‌پردازیم:

1. قرارگیری بدن در موقعیت ناصحیح

   مهمترین دلیلی که می‌تواند سبب بروز این عارضه شود، قرار گرفتن بدن در شرایط و موقعیت‌های نادرست است. افرادی که به طور مکرر پشت میز می‌نشینند و ورزش نمی‌کنند، بیش از دیگران می‌توانند در معرض دریافت این بیماری قرار گیرند.

2. استرس و اضطراب

   استرس و اضطراب نیز از دیگر عوامل بسیار مهم پیدایش این عارضه می‌باشد که حتی اگر سبب بروز آن نیز نشود، می‌تواند موجب تشدید آن گردد. به طور کلی تمام دردهای بدنی با وجود افسردگی، استرس و اضطراب درک درد بیشتری در بدن به وجود می‌آورند.

3. آسیب‌های عضلانی

   آسیب‌های عضلانی شدید یا وارد شدن فشارهای مکرر بر عضله بر اثر حرکات تکراری و همچنین وضعیت نامناسب بدن می‌توانند خطر ابتلا به این سندروم را افزایش دهند.

4. کمبود برخی ویتامین‌ها

   کمبود برخی ویتامین‌ها، مانند ویتامین C، ویتامین D، ویتامین B، فولیک اسید و آهن با وجود شایع نبودن، اما می‌توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.

5. وارد شدن فشار زیاد و طولانی مدت بر عضلات

   وارد شدن فشار زیاد بر عضلات ناشی از عدم نشستن صحیح و یا حالت نامناسب بدن هنگام خواب از مواردی هستند که بر ایجاد این سندروم تاثیر دارند.

6. عدم تعادل هورمونی

   نامنظم بودن سطح هورمون‌ها مانند زمانی که تیروئید کم کار می‌شود، با وجود شایع نبودن می‌تواند نقشی در پیدایش این عارضه داشته باشد.

7. عفونت

   عفونت کمترین میزان شیوع ابتلا به این عارضه را دارد.

8. اکسیژن رسانی ناقص به عضلات

   مواردی مانند کم تحرکی، مصرف سیگار، فشارهای عصبی و کم خوابی می‌توانند موجب ایجاد نقص در اکسیژن رسانی به بافت‌ها شوند که در نتیجه آن احتمال ابتلا به تریگر پوینت در افراد بالا می‌رود.

عوارض سندروم تریگر پوینت

برخی عوارض ناشی از این سندرم شامل موارد زیر می‌باشند:

1. اختلالات خواب

   یکی از عوارض این سندروم، ایجاد اختلال در خواب افراد مبتلا به آن است. این افراد در پیدا کردن موقعیت مناسب خواب که در آن دردی را احساس نکنند، دشوار می‌شود. علاوه بر این ممکن است بیمار هنگام خواب حرکت کند و بر نقاط ماشه ای فشار وارد کرده و بر اثر درد ناشی از آن از خواب بیدار شود.

2. ابتلا به فیبرومیالژیا

   بر اساس برخی تحقیقات گفته می‌شود که سندروم تریگر پوینت می‌تواند به سندرم درد فیبرومیالژیا که یک بیماری مزمن است و با درد زیادی همراه می‌باشد، تبدیل شود.

آیا می‌توان از بروز نقاط ماشه‌ای پیشگیری نمود؟

با رعایت برخی نکات اصولی در زندگی خود می‌توانید تا حد زیادی از بروز درد در نقاط ماشه‌ای خود جلوگیری نمایید. در ادامه این موارد را برایتان شرح می‌دهیم:

1. زمانی که پشت میز می‌نشینید، پاهایتان را به صورت صاف روی زمین قرار داده و پشتتان را به صندلی تکیه دهید.
2. در زمان استفاده از کامپیوتر، به گونه‌ای بنشینید که شانه‌هایتان در شرایط متناسبی قرار بگیرند و در زمان استفاده از صفحه‌ کلید مجبور به کشش بیش از اندازه دست‌های خود نباشید.
3. اگر در موقعیت‌های ثابت در زمان طولانی قرار می‌گیرید، سعی کنید هر چند وقت یک بار بدن خود را به اطراف حرکت دهید.
4. سعی کنید روزانه نرمش و کششی به بدن خود دهید.
5. اگر ورزش‌های سنگین انجام می‌دهید، قبل از تمرین به خوبی بدنتان را گرم کنید.

سوالات متداول

1. نقاط ماشه ای در کدام قسمت‌های بدن شکل می‌گیرند؟

   نقاط ماشه ای یا تریگر پوینت در هر ناحیه ای از بدن که دارای بافت عضلانی باشند، می‌توانند ایجاد شوند. این نقاط بیشتر در عضلات همسترینگ‌، عضلات پشت ساق پا، عضلات مربعی کمری در پایین کمر، در امتداد نوار ایلیوتیبیال و عضلات ذوزنقه‌ای فوقانی که درست بالای شانه‌ها قرار دارند، بروز می‌کنند.

2. تفاوت نقاط ماشه ای با اسپاسم عضلانی چیست؟

   نقاط ماشه ای شامل انقباض در بخش کوچکی از عضله می‌باشد، اما اسپاسم عضلانی شامل حالتی می‌باشد که موجب انقباض شدید و گرفتگی کل عضله می‌گردد.

3. تزریق درمانی نقاط ماشه‌ای به چه مدت زمان نیاز دارد؟

   مدت زمان این تزریق بستگی به ناحیه تحت درمان دارد، اما معمولاً 20 دقیقه خواهد بود.

4. تزریق تریگر پوینت چه خطرات و عوارضی دارد؟

   تزریق تریگر پوینت می‌تواند با عوارض جزئی زیر همراه باشد:
   • خونریزی جزئی در محل تحت درمان
   • خستگی مزمن
   • کبودی (پس از چند روز رفع می‌گردد.)
   • حالت تهوع
   • احساس گیجی

5. آیا تزریق درمانی تریگر پوینت درد دارد؟

   در زمان تزریق ناحیه تحت درمان بی حس بوده و معمولاً این بی حسی تا چند ساعت ادامه دارد، اما درد آن بسیار خفیف است.

6. از ورزش‌های مؤثر برای تریگر پوینت کدام‌اند؟

   ورزش‌های هوازی می‌توانند برای باز شدن گره‌های عضلانی بسیار مؤثر هستند.