روتاتور کاف شانه چیست؟ | آناتومی روتاتور کاف + وظایف و عملکرد

چکیده مطلب

آیا می‌دانید که حرکت شانه شما بر عهده کدام عضله یا عضلات است و چگونه این اتفاق می‌افتد؟

عضلات مختلفی در بدن انسان به حرکت کمک کرده و سبب ثابت شدن مفاصل می‌شوند. یکی از این عضلات مهم، عضله روتاتور کاف است که در قسمت شانه قرار دارد.
عضلات روتاتور کاف چیست؟ آیا آسیب‌های روتاتور کاف را می‌شناسید؟
در این مقاله همراه با دکتر محمد علی اخوت پور باشید تا اطلاعات مفیدی در رابطه با روتاتور کاف به دست آورید.

روتاتور کاف چیست؟

گروهی از ماهیچه‌های شانه به همراه تاندون ها، به نام کلاهک گرداننده و یا روتاتورکاف شناخته می‌شوند. روتاتور کاف سبب می‌شود تا مفصل شانه در جای خود ثبات داشته باشد و بازو بتواند در طرفین بچرخد.

نقش روتاتور کاف در بدن

زمانی که شما شانه‌های خود را به طرفین می‌چرخانید و حرکت می‌دهید، در واقع در حال کمک گرفتن از روتاتور کاف می‌باشید.

آناتومی روتاتورکاف

این عضلات از یک سمت به استخوان کتف و از سمت دیگر به وسیله تاندون‌های مشترک به سر استخوان بازو که کمی پایین‌تر قرار گرفته است، اتصال پیدا کرده‌اند. جالب است بدانید که آنها مانند چادر و یا نوعی سرپوش، دور استخوان بازو را احاطه نموده‌اند. منقبض شدن این عضلات سبب می‌شود تا سر استخوان بازو درون حفره گلونوئید یا گودی کاسه فشرده گردد و همین امر استحکام و ثبات مفصل شانه را در پی خواهد داشت.

آشنایی با عضلات روتاتور کاف

این عضلات عبارت‌اند از:

1. سوپرااسپیناتوس یا ماهیچه بالاخاری (supraspinatus)

   این ماهیچه از استخوان کتف شروع و متصل به استخوان سر بازو از طرف تاندون‌های مشترک می‌باشد. این عضله به نام فوق خاری نیز شنیده شده است.
   مبدا ماهیچه بالاخاری دو سوم حفره درونی اسکاپولا و فاشیای عمقی پوشاننده عضله است. در حالی که بورس ساب اکرومیال این ماهیچه را از استخوان جدا نموده است، وتر آن از زیر اکرومیون گذشته و با عبور از بالای مفصل گلنو هومرال به کپسول مفصل شانه و تکمه بزرگ استخوان بازو می‌چسبد.
   عصب دهی آن به وسیله عصب سوپرا اسکاپولار می‌باشد.
   وظیفه این عضله، شروع برای دور کردن بازو در مفصل گلنو هومرال و همچنین ثبات داشتن سر هومروس درون گلونوئید در زمان حرکات مفصل می‌باشد.

2. اینفرااسپیناتوس یا ماهیچه زیرخاری (infraspinatus)

   ماهیچه زیرخاری یا عضله تحت خاری از کتف شروع و از سمت دیگر به کمک تاندون‌های مشترک به سر استخوان بازو وصل می‌گردد. مبدا این ماهیچه از دو سوم درونی حفره اینفرااسپیناتوس استخوان کتف و فاشیای عمقی پوشاننده عضله می‌باشد. وتر آن از سمت عقب از مفصل گلنو هومرال عبور کرده و به بخش خلفی استخوان بازو می‌چسبند.
   عصب دهی آن به وسیله عصب سوپرا انجام می‌گیرد. وطیفه آن، چرخش بخش خارجی بازو درون مفصل گلنو هومرال است.

3. ترس مینور (teres minor)

   ترس مینور یا ماهیچه گرد کوچک یک ماهیچه باریک می‌باشد که شروع آن از لبه خارجی استخوان کتف بوده و به سمت بالا می‌رود و بعد از اینکه از سطح خلفی تحتانی کپسول مفصلی شانه گذشت، روی برجستگی استخوان بازو و زیر ماهیچه زیر خاری متصل می‌گردد.
   خاستگاه این ماهیچه استخوان کتف است و به استخوان بازو متصل می‌باشد. ترس مینور در کنار ماهیچه زیر خاری و با عملکردی مشابه می‌باشد.

4. ساب اسکاپولاریس یا ماهیچه زیرکتفی (subscapularis)

   ساب اسکاپولاریس یک ماهیچه بزرگ و سه گوش می‌باشد که شروع آن از سطح قدامی کتف است. این عضله بسیار پهن است و در انتهای آن برجستگی کوچک استخوان بازو می‌باشد. عصب گیری آن از سمت عصب زیرکتفی است. وظیفه اصلی این عضله، چرخش داخلی استخوان بازو است.

وظایف روتاتور کاف

از مهم‌ترین وظایف روتاتور کاف، ثابت نگه داشتن سر استخوان بازو در کاسه استخوان کتف است. این امر موجب می‌شود تا مفصل شانه ثبات داشته باشد و شما بتوانید به راحتی بازوهای خود را حرکت دهید.

عملکرد عضله روتاتور کاف شانه

شانه متصل به 3 استخوان اصلی بوده که عبارت‌اند از: استخوان بالایی بازو (هومروس)، تیغه شانه (اسکاپولا) و ترقوه (کلاویکل). نگهدارنده این استخوان در کنار هم، ماهیچه‌ها، لیگامان یا رباط‌ها و تاندون‌ها می‌باشند. عضله روتاتور کاف با نگه داشتن استخوان بالایی بازو در کاسه شانه موجب می‌شود تا بتوانید بازوی خود را به سمت بالا برده و بچرخانید.

آسیب‌های روتاتور کاف

در ادامه شما را با آسیب‌های روتاتور کاف آشنا می‌کنیم:

1. تاندونیت روتاتور کاف

   

   التهاب تاندون و یا تاندونیت به دلیل استفاده کردن بیش از اندازه از روتاتور کاف رخ می‌دهد. بنابراین افرادی که به دلیل فعالیت‌های ورزشی و یا شغل خود از دستان خود استفاده زیادی دارند، در معرض این آسیب دیدگی قرار دارند.

2. بورسیت

   

   یکی دیگر از آسیب‌های شایع روتاتور کاف، بورسیت است که به دلیل التهاب بورس (کیسه سینوویال) رخ می‌دهد. این کیسه‌ها پر از مایع می‌باشند که در بین زردپی‌های روتاتور کاف و استخوان‌های زیر آن قرار دارند.

3. کشیدگی یا پارگی

   

   در اثر آسیب ناگهانی و ضربه و فشار شدید، تاندون‌های روتاتور کاف در معرض کشیده شدن و یا پارگی قرار خواهند گرفت.

میزان آسیب پذیری عضلات روتاتور کاف

از بین ماهیچه‌های روتاتور کاف، ماهیچه سوپرااسپیناتوس آسیب پذیری بیشتری نسبت به دیگر ماهیچه‌ها دارد. سوپرااسپیتانوس‌ها به دلیل شرایط آناتومیکی خود، فشارهای بسیار بالایی را تحمل می‌کنند و اگر میزان خونرسانی به این ناحیه کاهش پیدا کند، زمینه پارگی بیشتری برای آن وجود خواهد داشت.
دیگر عضله ای که اختلال عملکرد و پارگی در آن رخ می‌دهد، ماهیچه دو سر بازویی می‌باشد. این پارگی می‌تواند به صورت ناقص و یا کامل اتفاق بیفتد. در صورتی که پارگی کامل باشد، بیمار نمی‌تواند شانه خود را حرکت دهد. اما در صورت ناقص بودن آن، بیمار دچار درد شانه و محدودیت دامنه حرکتی خواهد بود.

سوالات متداول

1. آیا روتاتور کاف یک تاندون است؟

   روتاتور کاف یک تاندون نیست، بلکه گروهی از تاندون‌ها و ماهیچه‌هایی است که در برگیرنده مفصل شانه هستند و سبب استحکام بالاترین استخوان بازو می‌شوند.

2. دلیل آسیب پذیر بودن مفصل شانه چیست؟

   مفصل شانه از نوع گوی و کاسه می‌باشد که گوی (استخوان بالایی بازو) در کاسه (تیغه ی شانه) قرار گرفته است. تیغه شانه کم عمق بوده و سبب حرکت بازو در محدوده وسیعی می‌شود. البته این بدان معنی است که تاندون‌ها و ماهیچه‌های روتاتور کاف یا چرخانده بازو، باید سخت کار کرده تا بتوانند استخوان را در جای خود نگه دارند. به همین دلیل آسیب پذیری آن زیاد و خطر سایش و پارگی این مفصل بالا می‌باشد.

3. روتاتور کاف کجاست؟

   این عضله در شانه قرار دارند.