جراحی تاندون ترانسفر (انتقال تاندون) چیست؟ | مراحل،عوارض + بهبودی

چکیده مطلب

آیا شما نیز دچار آسیب‌هایی شده‌اید که برای درمان آنها جراحی انتقال تاندون به شما پیشنهاد شده است؟ آیا می‌دانید هدف از انجام این جراحی چیست؟
گاهی ممکن است افراد بر اثر حوادث یا ابتلا به برخی بیماری‌ها و اختلالات حرکت، عملکرد بعضی عضلات خود را از دست بدهند و پزشک معالجشان این روش درمانی را برای بازیابی حرکت آنها پیشنهاد دهد.
با مطالعه این مطلب اطلاعات کاملی درمورد نحوه انجام این عمل، علل نیاز به استفاده از آن، مدت زمان بهبودی و خطرات احتمالی ناشی از جراحی تاندون ترانسفر در اختیارتان قرار می‌گیرد. پس با دکتر محمدعلی اخوت پور، فوق تخصص جراحی دست همراه باشید.

انتقال تاندون یا تاندون ترانسفر چیست؟

انتقال تاندون یا تاندون ترانسفر (به انگلیسی: Tendon transfer) نوعی عمل جراحی است که در آن تاندون سالم و فعالی از بخشی از بدن برداشته شده و جایگزین تاندونی که آسیب‌دیده و عملکرد خود را از دست داده است، می‌شود. به این ترتیب مفصل و عضوی که حرکت خود را بر اثر آسیب تاندون از دست داده است، مجدداً آن را به دست خواهد آورد. به‌عنوان مثال ممکن است مچ دست دچار شکستگی شود و بر اثر آن تاندون انگشت شست نیز به‌شدت آسیب ببیند و یا دچار پارگی شود به طوری که نتوان دو سر آن را به هم دوخت. در این صورت جراح می‌تواند یکی از دو تاندونی که باعث باز شدن انگشت اشاره می‌شوند را بردارد و آن را به انگشت شست منتقل کند. انگشت اشاره تنها با یک تاندون نیز می‌تواند عملکرد مطلوبی داشته باشد. به این ترتیب شست نیز عملکرد خود را مجدداً بازمی یابد.

نحوه انجام عمل جراحی انتقال تاندون

عمل جراحی انتقال تاندون تحت بیهوشی عمومی و یا بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. سپس جراح برش‌هایی را در محل مورد نظر به وجود می‌آورد و اقدام به منتقل کردن تاندون از ماهیچه‌های دیگر به ماهیچه‌ای که تاندون آن آسیب‌دیده است، می‌نماید و آن را بخیه می‌کند. در نهایت نیز برش‌های ایجاد شده بر سطح مورد نظر با استفاده از بخیه دوخته می‌شوند.
یکی از نکات بسیار مهم در این نوع روش درمان، بازگشت کشش مناسب در تاندون منتقل شده می‌باشد.

دوران نقاهت عمل تاندون ترانسفر

مدت زمان بهبودی پس از انجام این عمل جراحی به محل و تعداد انتقال تاندون‌ها و همچنین سایر جراحی‌هایی که ممکن است همزمان با تاندون ترانسفر انجام شوند، بستگی دارد. به طور کلی پس از انجام آن اندامی که تحت درمان قرار گرفته است، برای مدتی درون آتل قرار داده می‌شود تا بی‌حرکت شود و تاندون فرصت و شرایط لازم برای جوش خوردن در جای جدید خود را داشته باشد.
پس از مدت زمانی که توسط جراح ارتوپدی معالج بیمار مشخص شده است، شروع جلسات فیزیوتراپی برای کمک به بازیابی انعطاف، قدرت و حرکت عضو آسیب دیده و همچنین تقویت تاندون توصیه می‌شود.
برای موفقیت‌آمیز بودن این درمان توجه به دستورات جراح ضروری است، زیرا نباید عضو جراحی شده را زودتر و یا دیرتر از موعد مقرر حرکت داد. زود حرکت دادن اندام تحت درمان می‌تواند منجر به ترمیم و جوش نخوردن تاندون در محل جدید خود شود و دیر حرکت دادن آن نیز باعث خشک شدن مفصل و ایجاد محدودیت حرکتی در مفصل عضو جراحی شده گردد.

در چه مواردی جراحی انتقال تاندون انجام می‌شود؟

موارد زیر می‌توانند در از دست دادن عملکرد عضله و یا تاندون نقش داشته باشند و باعث نیاز به انجام این جراحی شوند:

1. آسیب‌دیدگی عصب

   عصب‌ها می‌توانند بر اثر آسیب‌دیدگی دچار کشیدگی و یا پارگی شوند. در برخی موارد فلج شدن اعصاب می‌تواند منجر به فلج شدن و از کار افتادن عضلاتی که فعالیتشان به آنها بستگی دارد، شود. در چنین مواردی انتقال تاندون می‌تواند به بازگرداندن حرکت از بین رفته این عضلات کمک کند. فلج اعصاب میانی، رادیال و اولنار از مشکلات عصبی هستند که می‌توان آنها را با استفاده از تاندون ترانسفر درمان کرد.

2. آسیب‌دیدگی عضله یا تاندون

   عضلات و تاندون‌ها ممکن است بر اثر حادثه و یا بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید دچار پارگی گردند و یا به قدری آسیب ببینند که نتوان آنها را ترمیم کرد. در این موارد نیز انتقال تاندون می‌تواند به بهبود و بازیابی عملکرد آن ناحیه کمک کند و مؤثر واقع شود.

3. اختلالات عصبی عضلانی

   در برخی موارد اختلالات و بیماری‌هایی از قبیل فلج مغزی، آسیب‌های مغزی بر اثر ضربه دیدن و آتروفی عضلانی نخاعی باعث اختلال در فعالیت یک عضله می‌شوند. یکی از روش‌های درمانی که ممکن است برای بازیابی حرکت از دست رفته اندام مورد استفاده قرار بگیرد، تاندون ترانسفر می‌باشد.

4. نقص مادرزادی

   بعضی نوزادان ممکن است با مشکلاتی از قبیل رشد ناقص انگشت شست و یا مشکل در شبکه بازویی که شامل کار نکردن عضلات به‌صورت مادرزادی می‌باشند، متولد شوند. در این موارد می‌توان با انتقال تاندون سالم به محل مورد نظر به حرکت و عملکرد عضله کمک کرد.

خطرات جراحی انتقال تاندون

این جراحی نیز همانند سایر جراحی‌ها می‌تواند خطرات و عوارضی را به همراه داشته باشد که از میان آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. خطرات اولیه

   خطرات اولیه که حین عمل جراحی ممکن است رخ دهند، می‌توانند شامل خونریزی، آسیب به تاندون‌ها، اعصاب یا رگ‌های خونی مجاور ناحیه تحت درمان و عفونت باشند.

2. خطرات بعد از عمل

   خطرات و یا عوارضی که پس از جراحی ممکن است بروز کنند می‌توانند شامل خشکی و سفتی مفصل عضو تحت درمان، ضعف عضله‌ای که به آن تاندون منتقل شده و یا جوش نخوردن و پارگی تاندون منتقل شده و نیاز به انجام مجدد جراحی، باشند.

سؤالات متداول

1. میزان موفقیت‌آمیز بودن جراحی انتقال تاندون چقدر است؟

   میزان موفقیت این درمان به مواردی از قبیل شرایط و سلامت عمومی بدن بیمار، میزان قدرت و انعطاف عضلات تحت درمان، دامنه حرکتی مفاصل، مهارت جراح در انجام این عمل و همچنین دقت بیمار در انجام مراقبت‌ها و مراجعه به مرکز فیزیوتراپی برای تکمیل درمان بستگی دارد.