جراحی آرتروسکوپی چیست؟ | نحوه انجام، عوارض + زمان بهبودی

چکیده مطلب

یکی از روش های نوین و کاربردی بسیار موثر در تشخیص و درمان بسیاری از مشکلات مفاصل، آرتروسکوپی می باشد. آیا تا به حال در رابطه با آن چیزی شنیده اید؟ موارد استفاده از آن کدام اند؟ این روش چه مزیت ها و عوارضی دارد؟ نحوه انجام آن به چه صورت است؟
برای دریافت اطلاعات بیشتر و کامل تر در رابطه با آرتروسکوپی در این مقاله با ما همراه باشید.

آرتروسکوپی چیست؟

آرتروسکوپی یک روش جراحی ارتوپدی است که پزشکان برای بررسی، تشخیص و درمان مشکلات داخل مفصل از آن استفاده می کنند. این عمل یک جراحی جزئی است و به صورت سرپایی انجام می شود، به این معنی که در اکثر موارد می توانید همان روز به خانه بروید. در صورت وجود التهاب در مفصل، آسیب دیدگی مفصل به طور ناگهانی و یا آسیب دیدگی مفصل به تدریج با گذشت زمان، پزشک ممکن است آن را توصیه کند.

آرتروسکوپی برای کدام مفاصل انجام می شود؟

آرتروسکوپی برای تمام مفاصل بدن استفاده می شود. این مفاصل عبارتند از:

• مفصل زانو
• مفصل مچ پا
• مفصل شانه
• مفصل آرنج
• مفصل مچ دست
• مفصل لگن

کاربرد های جراحی آرتروسکوپی

آرتروسکوپی یک روش تشخیصی و درمانی است که در موارد زیر کاربرد دارد:

1. تشخیص علل درد مفاصل

   از آرتروسکوپی می توان در تشخیص علل درد و میزان آسیب دیدگی مفاصل استفاده کرد:
   1. اگر مشکلاتی مانند درد مداوم مفاصل، تورم یا سفتی دارید و اسکن نتوانسته علت آن را پیدا کند، ممکن است به آرتروسکوپی نیاز داشته باشید.
   2. از آرتروسکوپی می توان برای ارزیابی سطح آسیب مفاصل ناشی از آسیب های ورزشی، بیماری های زمینه ای که می توانند باعث آسیب مفصل شوند مانند آرتروز و سایر عوامل، استفاده کرد.

2. درمان مشکلات مفصلی

   این روش همچنین می تواند برای درمان طیف وسیعی از مشکلات و شرایط مفصلی مورد استفاده قرار گیرد، از جمله:
   1. ترمیم غضروف آسیب دیده
   2. برداشتن تکه های استخوان یا غضروف شل
   3. تخلیه مایعات اضافی
   4. درمان آرتریت
   5. شانه یخ زده
   6. اختلال گیجگاهی فکی (TMD)
   7. پارگی تاندون روتاتور کاف
   8. گرفتگی شانه
   9. دررفتگی مکرر در شانه
   10. پارگی مینیسک (غضروف) در زانو
   11. کندرومالاسی (ساییدگی یا آسیب دیدن بالشتک غضروفی در زانو)
   12. پارگی رباط صلیبی قدامی (ACL) با بی ثباتی در زانو
   13. سندرم تونل کارپال در مچ دست
   14. درمان التهاب، به عنوان مثال سینوویت بیماری است که باعث التهاب بافت های اطراف زانو، شانه، آرنج، مچ دست و مچ پا می شود.

مزایای عمل آرتروسکوپی

تجهیزات آرتروسکوپی بسیار کوچک هستند، بنابراین فقط برش های کوچکی در پوست مورد نیاز است. این بدان معناست که مزایایی نسبت به جراحی باز دارد، از جمله:

1. درد و سفتی کمتر مفاصل بعد از عمل
2. زمان بهبود سریع تر
3. خطر کمتر عفونت
4. اغلب می توانید همان روز به خانه بروید.
5. ممکن است بتوانید سریع تر به فعالیت های عادی بازگردید.
6. در جایی که ابزارهای آرتروسکوپی وارد بدن شده اند دچار زخم های کوچک تری خواهید شد.

هزینه جراحی آرتروسکوپی

هزینه ی جراحی به عوامل متعددی بستگی دارد. این فاکتور ها عبارتند از:

• یکی از عواملی که می تواند تا حد زیادی بر هزینه ی جراحی آرتروسکوپی تأثیر بگذارد این است که آیا این عمل را در بیمارستان یا در یک مرکز جراحی سرپایی انجام دهید.
• عامل دیگر در تعیین هزینه ی جراحی آرتروسکوپی تحت پوشش بیمه قرار گرفتن و یا نگرفتن جراحی است.
• اینکه کدام مفصل نیاز به آرتروسکوپی دارد و میزان عمل، فاکتور مهم بعدی در تعیین هزینه ی نهایی این عمل می باشد.

آماده شدن برای جراحی آرتروسکوپی

قبل از انجام آرتروسکوپی لازم است اقداماتی انجام شود که شامل موارد زیر می باشند:

1. قبل از انجام آرتروسکوپی، معمولاً باید پیش از بستری به کلینیک مراجعه کنید.
2. در طول ویزیت متخصص ارتوپدی، سلامت عمومی بیمار را مورد ارزیابی قرار می دهد تا از آمادگی او برای جراحی مطمئن شود. همچنین در مورد مسائلی مانند موارد زیر به بیمار اطلاعاتی داده می شود:
3. در چه زمانی چه رژیم غذایی داشته باشید.
4. این که باید مصرف چه دارویی را قبل از عمل متوقف یا شروع کنید.
5. چقدر طول می کشد تا بعد از جراحی بهبود پیدا کنید.
6. آیا بعد از عمل نیاز به انجام تمرینات توانبخشی دارید یا خیر.
7. متخصص ارتوپدی مزایا و خطرات انجام آرتروسکوپی را توضیح می دهد.
8. همچنین از شما خواسته می شود که فرم رضایت نامه را امضا کنید تا تأیید کنید که با انجام این عمل موافقت کرده اید و آنچه را که شامل آن می شود، از جمله خطرات احتمالی را می دانید.

نحوه انجام جراحی آرتروسکوپی

آرتروسکوپی یک جراحی سرپایی است که نیاز به بستری در بیمارستان ندارد و طبق مراحل زیر انجام می شود:

1. آرتروسکوپی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، اگرچه گاهی از بی حسی موضعی یا نخاعی استفاده می شود.
2. متخصص بیهوشی توضیح می دهد که کدام نوع بی حسی برای شما مناسب تر است. گاهی اوقات ممکن است بتوانید انتخاب کنید که کدام را ترجیح می دهید.
3. اگر داروی بی حسی موضعی دارید مفصل شما بی حس می شود تا هیچ دردی احساس نکنید. ممکن است در حین عمل برخی احساسات مانند کشش جزئی را زمانی که جراح روی مفصل کار می کند، احساس کنید.
4. مایع آنتی باکتریال برای تمیز کردن پوست روی مفصل آسیب دیده استفاده می شود و برش کوچکی به طول چند میلی متر در پوست کنار مفصل ایجاد می شود تا بتوان آرتروسکوپ (لوله نازک و فلزی با نور و دوربین در یک سر) را درج کرد.
5. یک یا چند برش اضافی نیز ایجاد می شود تا بتوان سایر ابزارهای جراحی لازم را در آن قرار داد.
6. مفصل گاهی اوقات با یک مایع استریل پر می شود تا آن را بزرگ کرده و دید جراح را آسان تر کند. آرتروسکوپ تصاویر را به صفحه ویدئو یا چشمی ارسال می کند و به جراح اجازه می دهد داخل مفصل شما را ببیند.
7. علاوه بر بررسی قسمت داخلی مفصل، در صورت لزوم، جراح قادر خواهد بود هرگونه بافت اضافی را برداشته و یا نواحی آسیب دیده را با استفاده از ابزار جراحی کوچک وارد شده از طریق برش ها، ترمیم کند.
8. پس از انجام عمل، آرتروسکوپ و هرگونه پیوست همراه با مایع اضافی از مفصل برداشته می شود. برش ها معمولاً با استفاده از چسب یا بخیه ی مخصوص بسته می شوند و با یک پانسمان استریل پوشانده می شوند.
9. بسته به نوع عمل انجام شده، آرتروسکوپی معمولاً 30 دقیقه تا 2 ساعت به طول می انجامد. می توانید همان روز جراحی یا صبح روز بعد به خانه برگردید.

مدت زمان بهبودی پس از انجام آرتروسکوپی

مدت زمان بهبودی پس از این عمل بستگی به شرایط بیمار دارد و به عوامل زیر بستگی دارد:

• مدت زمان بهبودی بعد از آرتروسکوپی بستگی به مفصل درگیر و نوع عملی که انجام شده است، دارد.
• اگر شغل شما شامل نشستن پشت میز کار باشد ممکن است بتوانید ظرف 7 روز به محل کار خود بازگردید، اما اگر شغلتان نیازمند انجام فعالیت های بدنی باشد، ممکن است تا 2 هفته نتوانید به کار خود برگردید.
• ممکن است تا چند ماه نتوانید فعالیت های بدنی سخت تری مانند بلند کردن وزنه و ورزش را انجام دهید.
• جراح به بیمار اطلاع می دهد که چقدر طول می کشد تا بهبودی حاصل شود و از چه فعالیت هایی باید تا حد امکان خودداری کنید.

انواع بخیه های آرتروسکوپی

• در بیشتر موارد، برش های کوچک با چسب هایی بسته می شوند و از بخیه استفاده نمی شود. این چسب ها تا حدودی ضد آب هستند، هفت تا 10 روز دوام می آورند و سپس از لبه ها شروع به جدا شدن می کنند.
• بخیه ها می توانند به صورت جذبی باشند که با گذشت زمان جذب می شوند. اگر از بخیه های معمولی استفاده شود، باید 7 تا 14 روز پس از جراحی آن ها را بردارید. این کار در اولین ویزیت بیمار بعد از عمل انجام می شود.

عوارض آرتروسکوپی

آرتروسکوپی به طور کلی یک روش ایمن تلقی می شود اما مانند سایر انواع جراحی ها، خطر عوارض وجود دارد. قبل از موافقت با انجام آرتروسکوپی، با جراح خود در مورد خطرات احتمالی صحبت کنید. عوارض این روش عبارتند از:

1. داشتن مشکلات کوتاه مدت که طبیعی هستند و معمولاً در روزها و هفته های اول بعد از عمل بهبود می یابند. این مشکلات عبارتند از:
   • تورم
   • کبودی
   • سفتی و ناراحتی پس از آرتروسکوپی
2. مشکلات جدی تر که کمتر رایج هستند و شامل موارد زیر می شوند:
   • لخته شدن خون در اندام، معروف به ترومبوز ورید عمقی (DVT)، می تواند باعث درد و تورم در اندام آسیب دیده شود.
   • عفونت داخل مفصل که به عنوان آرتریت سپتیک شناخته می شود، می تواند باعث تب، درد و تورم در مفصل شود.
   • خونریزی درون مفصل که معمولا سبب درد و تورم شدید می شود.
   • آسیب تصادفی به اعصاب نزدیک مفصل که می تواند منجر به بی حسی موقت یا دائمی و از دست دادن حس شود.
   • ممکن است ابزارها در حین عمل جراحی بشکنند.

مراقبت های پس از عمل آرتروسکوپی

هر شخص با سرعت متفاوتی بهبود می یابد ولی با رعایت موارد زیر می توانید در اسرع وقت بهبود یابید:

1. کنترل فعالیت ها

   انجام دادن یا ندادن برخی فعالیت ها می تواند روند بهبود پس از جراحی آرتروسکوپی را افزایش دهد. هنگام انجام فعالیت ها به موارد زیر دقت کنید:
   • در زمان خستگی خود به خوبی استراحت کنید. خواب کافی به بهبود شما کمک می کند.
   • بعد از اینکه پزشکتان اجازه داد، سعی کنید هر روز پیاده روی کنید و کم کم بر زمان انجام آن اضافه کنید. پیاده روی جریان خون را افزایش می دهد و از پنومونی و یبوست جلوگیری می کند.
   • بسته به محل جراحی شده ممکن است به استفاده از بریس یا عصا یا هر دو نیاز پیدا کنید.
   • می توانید 48 تا 72 ساعت بعد از عمل دوش بگیرید و برش ها را با آب و صابون معمولی تمیز کنید. تا زمانی که پزشک به شما گفت مشکلی ندارد ، حمام نکنید یا محل درمان را خیس نکنید.
   • در صورت ترمیم بافت پاره شده، دستورالعمل های پزشک جراح خود را برای بلند کردن اجسام یا حرکت دادن مفصل را انجام دهید.

2. رعایت رژیم غذایی

   یکی از موارد موثر در بهبودی بعد از جراحی آرتروسکوپی، توجه به رژیم غدایی می باشد که می تواند شامل موارد زیر باشد:
   • رژیم غذایی معمولی اشکالی ندارد، اما اگر معده ی شما ناراحت است، غذاهای کم چرب مانند برنج، مرغ کبابی، نان تست و ماست را امتحان کنید.
   • مایعات فراوان بنوشید مگر اینکه پزشک به شما بگوید این کار را نکنید.
   • ممکن است متوجه شوید که فعالیت روده ی شما درست بعد از جراحی نامنظم شده است. این امر رایج است و برای پیشگیری از آن می توانید هر روز از مکمل فیبر استفاده کنید. اگر بعد از چند روز این مشکل برطرف نشد، از پزشک خود راهنمایی بخواهید.

3. مصرف داروها

   پزشک جراح دستورالعمل های لازم در مورد مصرف داروها را می دهد و بیمار باید توصیه های او را با دقت انجام دهد تا هرچه سریع تر به بهبودی کامل دست یابد. این دستورالعمل ها عبارتند از:
   • در صورت مصرف آسپرین و یا هر داروی رقیق کننده ی خون دیگر، از پزشک خود بپرسید که چه موقع باید دوباره آن را شروع کرد.
   • در مصرف دارو ها دقت کنید و مسکن های خود را دقیقاً مطابق با دستور پزشکتان بخورید.
   • اگر پزشک داروی درد را به شما تجویز کرد، آن را طبق تجویز مصرف کنید و اگر از داروهای ضد درد بدون نسخه استفاده می کنید، قبل از استفاده، از پزشک جراح خود درباره ی امکان مصرف آن بپرسید.
   • افراد از نظر میزان و دفعات نیاز به مصرف داروهای مسکن متفاوت هستند. جذب قرص های درد 30 تا 45 دقیقه طول می کشد و شروع به تسکین درد می کند.
     اگر داروی ضد درد، معده را اذیت می کند اقدامات زیر را انجام دهید:
   • مصرف دارو های خود را بعد از صرف غذا قرار دهید. (در صورت تجویز پزشک)
   • اگر پزشک جراح آنتی بیوتیک تجویز کرده است، آن ها را طبق دستور مصرف کنید و مصرفشان را فقط به دلیل احساس بهتر خود متوقف نکنید بلکه دوره ی کامل توصیه شده توسط جراح را به پایان برسانید.

4. مراقبت از زخم

   مراقبت از زخم جهت پیشگیری از بروز عفونت امری ضروری است. این مراقبت ها عبارتند از:
   • اگر روی زخم ها پانسمانی دارید، آن را تمیز کرده و خشک نگه دارید. اغلب 48 تا 72 ساعت پس از عمل می توانید آن را بردارید.
   • اگر زخم های شما باز است، سعی کنید محل زخم را تمیز و خشک نگه دارید.
   • اگر زخم شما با چسب بسته شده است، آن را به مدت یک هفته یا تا زمانی که خود به خود برداشته شد، نگه دارید.

5. ورزش کردن

   ممکن است بعد از جراحی آرتروسکوپی لازم باشد یک سری حرکات ورزشی را جهت کمک به بهبود دامنه ی حرکتی مفصل و تقویت آن انجام دهید. در صورت لزوم به نکات زیر توجه کنید:
   • بسته به علت انجام عمل جراحی، ممکن است مجبور شوید تمریناتی را انجام دهید. پزشک یا فیزیوتراپیست تمرینات را به عنوان بخشی از برنامه ی توانبخشی به بیمار می دهد.
   • هرگونه فعالیتی که باعث درد شدید می شود را متوقف کنید. با پزشک یا فیزیوتراپیست خود در مورد ورزش یا فعالیت های دیگری که مجاز به انجام آن ها هستید، صحبت کنید.

6. استفاده از کمپرس یخ

   برای کاهش تورم و درد، کمپرس یخ را هر 1 تا 2 ساعت یک بار به مدت 10 تا 20 دقیقه روی محل جراحی شده قرار دهید.

7. بالا نگه داشتن عضو جراحی شده

   برای پیشگیری و یا کاهش تورم، عضو جراحی شده را در سطحی بالاتر از سطح قلب نگه دارید.

8. فیزیوتراپی

   بسیاری از بیماران پس از آرتروسکوپی به فیزیوتراپی فرستاده می شوند و نیاز به آن معمولاً در اولین ویزیت بعد از عمل مشخص می شود. برخی از بیماران خیلی سریع قدرت حرکت خود را به دست می آورند و دچار حداقل تورم می شوند و ممکن است فیزیوتراپی برای آن ها ضروری نباشد و یا ممکن است نیاز باشد فقط یک یا دو بار برای یادگیری برنامه ی تمرینی خانگی مراجعه کنند.

در صورت بهبودی، اگر فکر می کنید ممکن است عارضه ای مانند عفونت یا لخته شدن خون داشته باشید، برای مشورت با پزشک جراح خود تماس بگیرید.

زمان تماس با پزشک

برخی عوارض نادر هستند. اما در صورت مشاهده ی هر یک از علائم زیر فوراً با پزشک جراح خود تماس بگیرید:

1. تب
2. دردی که بدتر می شود.
3. تورم شدید
4. بی حسی یا سوزن سوزن شدن
5. مایع بد رنگ یا بوی بد از زخم تراوش کند.
6. افزایش قرمزی به ویژه اطراف زخم

سوالات متداول

1. آیا جراحی آرتروسکوپی دردناک است؟

   عمل آرتروسکوپی تحت بیهوشی عمومی و یا بی حسی موضعی انجام می شود و بیمار حین انجام آن دردی احساس نمی کند ولی ممکن است بعد از جراحی مقداری درد در مفصل داشته باشید که پزشک جراح برای بهبود آن داروهای ضد درد و ورزش تجویز می کند. البته باید بدانید که میزان درد بعد از این درمان از روش جراحی باز به میزان بسیار زیادی کمتر خواهد بود.

2. چه مدت باید از بانداژ استفاده کنم؟

   باند اولیه اغلب با مایع و خون آغشته می شود. خونریزی پس از جراحی باید به تدریج پس از 48 ساعت کاهش می یابد. پس از آن استفاده از چسب زخم معمولاً برای برش های کوچک کافی است. در صورت تمایل، می توانید زخم را بوسیله ی پد گاز استریل خشک بپوشانید و از آن در برابر تماس با لباس و سایر مواردی که ممکن است موجب عفونت و سوزش آن شوند محافظت کنید. هنگامی که برش ها کاملاً خشک شدند، استفاده از بانداژ اختیاری است.

3. پس از جراحی آرتروسکوپی کی می توانم دوش بگیرم؟

   در صورت توقف خونریزی زخم، می توانید 48 ساعت پس از جراحی دوش بگیرید. دقت کنید نباید مستقیم بر روی زخم دست بکشید و بعد از دوش گرفتن به آرامی زخم ها را خشک کنید.

4. مدت زمان استفاده از داروهای ضد درد بعد از جراحی آرتروسکوپی چقدر است؟

   بسته به نوع عمل و شرایط بیمار مدت زمان استفاده از دارو های مسکن متفاوت است و طبق دستور پزشک انجام می شود. به طور کلی مدت زمان و شرایط استفاده از آن ها به شرح زیر می باشد:
   • به احتمال زیاد برای دو تا سه هفته به نوعی داروی ضد درد نیاز خواهید داشت. مصرف برخی از داروهای مسکن برای کمتر از یک هفته و برخی دیگر تا چهار هفته توصیه می شود. اکثر مردم می توانند داروهای مسکنی که پزشک تجویز کرده را در عرض یک ماه قطع کرده و پس از آن در صورت بروز درد، از داروهای ضد درد بدون نسخه مانند تیلنول یا ایبوپروفن استفاده کنند.
   • اگر مشکلات پزشکی جدی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، نارسایی کلیه یا کبد، سابقه زخم معده یا روده و یا رفلاکس ندارید، ممکن است مصرف یک داروی ضدالتهاب علاوه بر داروهای مسکن مفید باشد. بعد از جراحی، جراح معمولاً در زمان مناسب این کار را در صورت لزوم توصیه می کند.
   • در صورت ایجاد درد شدید معده، مدفوع خونی یا تورم شدید در اندام های خود، تمام داروهای ضد التهابی را متوقف کنید.