آیا این مقاله برایتان موثر است؟
مفاصل و استخوان‌ها در دوران کودکی رشد می‌کنند و در صورت بروز هر گونه اختلالی در آنها، کودک با مشکلاتی رو به رو خواهد شد. اگر سن افزایش پیدا کند، درمان این اختلالات سخت‌تر خواهد بود، بنابراین توصیه می‌شود تا درمان در سنین پایین‌تر آغاز گردد.
اما این درمان توسط چه فردی و در چه زمینه ای باید انجام شود؟
چه زمانی شما نیاز به مراجعه به متخصص ارتوپدی دارید؟
متخصص ارتوپدی به درمان کدام یک از بیماریهای کودکان می‌پردازد؟ این بیماری‌ها با کدام روش‌های درمانی رفع می‌شوند؟
در این مقاله با ما همراه باشید تا آشنایی بیشتری در رابطه با متخصص ارتوپدی کودکان به دست آورید.
متخصص ارتوپدی اطفال کیست؟
متخصص ارتوپد اطفال، فردی است که آموزش‌ها و تمرینات تخصصی در زمینه درمان ناهنجاری‌های اسکلتی کودکان را طی کرده است. بعد از اینکه از دانشکده پزشکی فارغ التحصیل شد که این دوران معمولا 4 سال میباشد، حدود 5 سال دیگر را به گذراندن دوره آموزشی ارتوپدی طی کرده و پس از آن ممکن است تا برای درمان مشکلات نخاعی و جراحی‌های پیچیده‌تر آموزش 1 ساله دیگری را پشت سر بگذارد.
دوره‌های تکمیلی متخصص ارتوپدی اطفال
یک فوق تخصص ارتوپدی اطفال موارد زیر را پشت سر گذاشته است:
- فارغ التحصیل از یک دانشکده پزشکی تایید شده (معمولا 4 سال)
- فارغ التحصیل از برنامه رزیدنتی جراحی ارتوپدی تایید شده (معمولا 5 سال)
- گذراندن دوره آموزشی فوق تخصصی در ارتوپدی اطفال (معمولا 1 سال)
چرا باید به متخصص ارتوپدی اطفال مراجعه نمود؟
بهترین دکتر ارتوپد اطفال دارای حیطه فعالیت بسیار گسترده‌ای میباشد. در ادامه چند نمونه از دلایلی که سبب می‌شوند تا شما فرزند خود را نزد متخصص اطفال ببرید، عبارت‌اند از:
- ناهنجاری‌هایی که در فرآیند رشد کودک رخ می‌دهند.
- عفونت‌های استخوان‌ها و مفاصل
- رو به رو شدن کودک با شکستگی‌های استخوانی
- بدشکل و بد فرم بودن اندام تحتانی
- وجود نارسایی‌هایی در ستون فقرات
جراحان ارتوپد کودکان چه نوع مشکلاتی را درمان می‌کنند؟
مشکلات اسکلتی عضلانی کودکان با بزرگسالان متفاوت است. از آنجایی که کودکان هنوز در حال رشد هستند، واکنش بدن به صدمات، عفونت‌ها و بدشکلی‌ها ممکن است تا کاملاً متفاوت از آنچه در یک فرد بالغ دیده می‌شود، باشد.
گاهی اوقات مشکلی که در کودک مشاهده می‌شود، فقط یک تغییر رشد است که با گذشت زمان برطرف می‌گردد.
برخی از مشکلاتی که کودکان در استخوان‌ها و مفاصل خود دارند که به دلیل رشد است، حتی در بزرگسالان نیز رخ نمی‌دهد. علاوه بر این، ارزیابی و درمان کودکان حتی برای همان نوع مشکل، معمولاً با بزرگسالان کاملاً متفاوت میباشد.
متخصصان ارتوپدی کودکان مشکلات اسکلتی عضلانی کودکان را تشخیص، درمان و مدیریت می‌کنند که این موارد عبارت‌اند از:
- ناهنجاری‌های اندام و ستون فقرات که در بدو تولد یا بعد از آن در زندگی مشاهده می‌شوند. (کلاب پا، اسکولیوز، تفاوت طول اندام)
- اختلالات راه رفتن (لنگیدن)
- استخوان‌های شکسته
- عفونت‌ها و تومورهای استخوان یا مفاصل
بیماریهای قابل درمان توسط فوق تخصص ارتوپد اطفال
مشکلات ارتوپدی کودکان می توانند به دلایل متعدد و به شکل های گوناگونی ایجاد شده باشند. در کلینیک ارتوپدی اطفال به رفع و درمان عارضه‌های زیر پرداخته می‌شود:
-
اختلالات مربوط به مفصل ران
یکی از مشکلات مربوط به مفصل ران که تاثیر بسزایی روی کودک خواهد گذاشت، دیسپلازی ران است که در آن حفره لگن و یا سوکت به درستی شکل نگرفته که در این صورت می‌تواند در هنگام تولد و یا در هنگام شکل گیری با دررفتگی همراه باشد.
عدم درمان این بیماری در سنین کودکی می‌تواند کودک را در سنین بزرگسالی با آرتروز مواجه نماید. -
بدشکلی‌های بدن
یکی از رایج‌ترین مشکلات در بین کودکان، پرانتزی شدن زانو بوده که با افزایش رشد آنها به طور معمول از بین رفته و برطرف می‌گردد. اما با این حال برخی از بدشکلی‌ها در بدن خود به خود رفع نشده و ممکن است تا به مرور سبب اختلاف طول پا و یا ایجاد ناهنجاری‌های زاویه‌ای شوند.
برخی از بیماریهای این چنینی که در صورت عدم درمان در بلند مدت کودک را با بدفرمی‌های شدید و یا شاید جبران ناپذیری رو به رو می‌کنند، عبارت‌اند از: بیماری بلانت، نقص نازک نی و یا استخوان ران، دیسپلازی اسکلتی و .. -
اختلالات عصبی عضلانی
در ارتوپدی اطفال به درمان اختلالات عصبی عضلانی از جمله دیستروفی عضلانی، فلج مغزی و سندرم داون نیز پرداخته می‌شود. بخش گسترده‌ای از این مراقبت‌ها شامل هماهنگ کردن روش‌های درمانی و جسمانی کودک و استفاده از ابزارهای کمکی برای بازگشت دامنه حرکتی مفصل می‌باشند.
استفاده کردن از این خدمات این امکان را برای کودکان مبتلا به مشکلات مغزی فراهم می‌کند که بتوانند فعالیت‌های روزمره از جمله دویدن، پیاده روی و یا حتی نشستن را به تنهایی انجام دهند. -
شکستگی استخوان
یکی دیگر از شایع‌ترین اختلالاتی که کودکان با آن رو به رو می‌شوند، شکستگی استخوان است. البته می‌توان بیان کردن که تمامی پیچ خوردگی‌ها و شکستگی‌ها در کودکان قابل درمان می‌باشند، اما در صورتی که اقدام به موقع برای درمان آنها صورت گیرد. -
شکستگی صفحه رشد
منظور از صفحات رشد، قسمت‌هایی از بافت غضروف می‌باشند که جایگاه آنها نزدیک به انتهای استخوان‌های بلند بدن است. این صفحات شکل و طول استخوان را تنظیم می‌کنند تا کودک به سن بلوغ برسد.
باید بدانید که رشد استخوان‌های بلند بدن به سمت بیرون نبوده و در واقع آنها در بخش‌های انتهایی استخوان و اطراف این صفحات رشد می‌کنند. بعد از کامل شدن رشد کودک، این صفحات سفت شده و تبدیل به استخوان می‌گردند. به دلیل اینکه این صفحات آخرین بخش‌هایی از استخوان هستند که سفت می‌شوند، آسیب پذیری بیشتری در مقابل شکستگی دارند.
در حقیقت باید بگوییم که به دلیل رشد استخوان‌ها و ماهیچه‌های بدن با سرعت‌های مختلف، استخوان‌های کودک نسبت به بافت های رباطی وصل کننده استخوان ضعیف‌تر هستند. اما استخوان‌های کودکان نسبت به بزرگسالان دوره بهبودی بسیار کوتاه‌تری دارند. -
اختلالات ستون فقرات
برخی از ناهنجاری‌های ستون فقرات از جمله اسکولیوز، کیفوز و ... ممکن است در زمان کودکی به وجود بیایند. اکثر این کودکان تا سال‌های انتهایی دوران کودکی خود نیازی به جراحی و یا استفاده از برخی ابزارهای درمانی ندارند که البته بررسی دوره ای و منظم توسط متخصص ارتوپدی اطفال بسیار حائز اهمیت بوده که پزشک در صورت صلاح دید بهترین زمان درمان را اعلام کند. -
اسلیپ
در این اختلال که چندان رایج نیست و در استخوان ران نوجوانان بروز می‌کند، بخش فوقانی این استخوان به سمت عقب می‌رود. اصلی‌ترین عاملی که موجب این عارضه می‌شود، ضعف در صفحه رشد است. نشانه‌های این بیماری اغلب در زمان رشد شتاب بیشتری پیدا کرده و تا مدتی بعد از شروع سن بلوغ نیز ادامه پیدا می‌کنند.
درمان این بیماری با این هدف انجام می‌گیرد که از لغزش بیش از اندازه سر استخوان ران جلوگیری شده تا صفحه رشد بسته گردد.
آینده شغلی متخصص ارتوپدی کودکان در ایران
اگر فردی در این شاخه پزشکی تحصیل کرد، برای به دست آوردن جایگاه مورد نظر خود نیاز به صبر و بردباری خواهد داشت، زیرا افراد معمولا برای درمان مشکات اسکلتی و عضلانی خود معمولا به متخصصین باتجربه در این زمینه مراجعه می‌کنند. اما با این حال می‌توان گفت که آینده شغلی بسیار خوبی در ایران برای این افراد وجود خواهد داشت.
درآمد متخصص ارتوپدی اطفال در ایران
حقوق و درآمد این رشته بستگی به محیط کار پزشک و میزان تخصص او دارد. پزشکانی که در بیمارستان کار می‌کنند با پزشکانی که در مطب‌های خصوصی خود مشغول به کار هستند، درآمدهای متفاوتی دارند. همچنین حقوق متخصص ارتوپدی اطفال با فلوشیپ آن تفاوت‌هایی دارد.
متخصص ارتوپدی کودکان از چه روش‌های درمانی استفاده می‌کند؟
برای رفع و درمان ناهنجاری‌ها و مشکلات موجود در اندام‌های حرکتی کودکان از روش‌های درمانی زیر کمک گرفته می‌شود:
-
استفاده از بریس
بریس‌ها در انواع متفاوتی وجود دارند که با توجه به نوع و شدت عارضه، مناسب‌ترین نوع آن برای کودک انتخاب می‌شود. مدت زمان و نحوه استفاده از آن توسط پزشک به طور دقیق به کودک و والدین آن آموزش داده خواهد شد.
-
تزریق درمانی
از این روش برای اسپاسم عضلانی، ترمیم استخوان‌هایی که تحت عمل استوئوتومی قرار گرفته‌اند، جابجایی و یا طولانی نمودن تاندون‌ها، بازسازی لگن و عمل فیوژن استفاده می‌شود. -
فیزیوتراپی
یکی دیگر از روش‌های موثر درمانی که ممکن است به تنهایی و یا در کنار دیگر درمان‌ها برای رفع و از بین بردن نواقص اسکلتی کودک مورد استفاده قرار بگیرد، فیزیوتراپی بوده که دارای روش‌ها و تکنیک‌های بسیار متنوعی میباشد. زمانی که فرد با متخصص ارتوپدی اطفال مشاوره داشته باشد، ایشان در صورت لزوم بیمار را به یک فیزیوتراپیست خوب در زمان مناسب ارجاع خواهند داد.
-
کار درمانی و روان درمانی
کار درمانی که یکی از شاخه‌های توانبخشی میباشد، با ارائه تکنیک‌های درمانی می‌تواند کودک را در انجام فعالیت‌های روزمره خود یاری نماید. در برخی از ناهنجاری‌های خاص پزشک تشخیص می‌دهد که نیاز به روان درمانی نیز در کنار دیگر درمان‌ها وجود دارد.
-
جراحی
در شرایطی که با کمک روش‌های محافظه کارانه نتیجه مطلوبی از درمان به دست نیاید، جراحی پیشنهاد می‌شود. معمولا برای مشکلات ستون فقرات از روش جراحی فیوژن استفاده می‌شود که در این عمل پیج، میله و یا قلاب در ستون فقرات گذاشته شده تا از بد فرمی‌های شدیدتر جلوگیری شده و به بهبودی ظاهری آن کمک کند. البته این نوع جراحی ممکن است تا مناسب برای درمان ناهنجاری‌های قفسه سینه، اختلالات گردنی و کیفوز نیز باشد.
عمل جراحی برای درمان مشکلات استخوان ران به این صورت است که جراح به برش دادن این استخوان و بازسازی مفصل لگن می‌پردازد. البته در برخی مواقع عمل استئوتومی ران و لگن فقط مناسب برای کودکان زیر دو سال میباشد. به طور کلی روش‌های جراحی رایج برای ناهنجاری‌های ارتوپدی اطفال عبارت‌اند از:- بازسازی دست و پا
- بلند نمودن تاندون‌ها
- ترمیم ستون فقرات
- جراحی‌های اصلاحی
- برداشتن توده‌های سرطانی و غیر سرطانی
- ترمیم و یا تعویض کردن مفصل
چگونه از بروز بیماریهای ارتوپدی در فرزندم جلوگیری نمایم؟
برای این کار می‌توانید موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- چکاپ و ارزیابی نوزادان بعد از به دنیا آمدن توسط متخصص ارتوپدی اطفال
- انجام دادن تست‌های ژنتیک قبل و بعد از تولد فرزند
- نمونه برداری از استخوان‌ها و ماهیچه‌های نوزاد در صورت تشخیص پزشک
دکتر ارتوپد کودکان در تهران
در صورتی که نیاز به مشاوره با دکتر ارتوپد کودکان خوب در تهران دارید، می‌توانید فرم مشاوره در سایت را پر کرده و به صورت رایگان راهنمایی‌های دکتر محمد علی اخوت پور را دریافت کنید.
سوالات متداول
-
عوارض عدم درمان درست شکستگی در کودکان چیست؟
در صورت عدم درمان درست شکستگی در کودکان، احتمال بروز عوارضی مانند عفونت، آسیب دیدگی صفحه رشد، جوش خوردن ناقص استخوان و ... وجود دارد که در این شرایط لازم است کودک تحت درمان مجدد قرار بگیرد. این در حالی است که اگر دررفتگی‌ها و شکستگی‌های ساده به موقع تحت درمان قرار بگیرند، مدت زمان بهبودی نیز تا حد بالایی کاهش می‌یابد. پس بهتر است اگر کودکتان زمین خورد، حتما او را به یک فوق تخصص ارتوپدی کودکان نشان دهید. -
چه نکته‌ای متخصص ارتوپدی اطفال را از دیگر متخصصان جدا می‌کند؟
به طور کلی یک متخصص ارتوپدی اطفال باید این موضوع را در نظر داشته باشد که تمام کودکان نمی‌توانند در زمان معاینه صبوری کامل داشته باشند، به تمام سوالات پزشک به درستی پاسخ دهد و یا حتی به طور کامل بتوانند مشکلات و علائم خود را بازگو کنند.
بنابراین آنچه از یک متخصص ارتوپدی اطفال انتطار می‌رود، این است که صبر و تحمل کافی داشته باشند و سعی کنند که همکاری لازم را از کودکان دریافت نمایند.
