چکیده مطلب
شاید تاکنون از اطرافیان خود شنیده باشید که می گویند، مینیسک زانوی آنها پاره شده است و یا این عارضه برای خودتان رخ داده باشد.
پارگی مینیسک زانو یکی از شایعترین مشکلاتی است که در زانو رخ میدهد و درد و محدودیت حرکتی برای بیمار ایجاد میکند و عملکرد طبیعی زانوی او را تحت تأثیر قرار میدهد.
به نظر شما چه عواملی در ایجاد این عارضه نقش دارند؟ راههای تشخیص و درمان آن چیست؟ آیا پارگی مینیسک عوارض دارد؟ عوارض آن کداماند؟
هدف از این مطلب ارائه پاسخ به سؤالات فوق و ارائه اطلاعات لازم در این باره میباشد. علاوه بر این 9 تمرین ورزشی را که در تقویت و بهبودی مینیسک زانو نقش مؤثری دارند را آموزش داده ایم. پس تا انتهای این مقاله با دکتر محمدعلی اخوت پور، متخصص ارتوپدی همراه باشید.
پارگی مینیسک زانو چیست؟
مینیسک زانو بافتی از جنس غضروف است که بین استخوانهایی که مفصل زانو را تشکیل میدهند، قرار گرفته است و همانند بالشتک نرمی فشارها و نیروهایی که به مفصل زانو وارد میشوند را جذب میکند و علاوه بر این در حفظ ثبات و پایداری زانو نقش دارد.
این بافت در مواردی که فرد هنگام انجام فعالیتی به سرعت و با شدت زیاد زانوی خود را بچرخاند و یا تمام فشار وزن خود را بر روی آن وارد کند، آسیب میبیند و ممکن است دچار پارگی شود. پارگی مینیسک با درد و محدود شدن حرکت زانو و اختلال در عملکرد طبیعی آن همراه خواهد بود و باید تحت درمان قرار بگیرد.
علائم پارگی مینیسک زانو
علائم پارگی مینیسک زانو که یکی از آسیبهای شایع زانو میباشد، عبارتاند از:
-
درد
این عارضه باعث دردناک شدن زانو به ویژه هنگام حرکت دادن آن میشود. -
تورم
متورم شدن زانو یکی از علائم این آسیب دیدگی است. -
اختلال در عملکرد زانو
پس از این آسیب دیدگی فرد در حرکت دادن زانوی خود دچار مشکل میشود و ممکن است احساس قفل شدن آن و یا احساس بی ثباتی در آن را داشته باشد. -
صدا دادن زانو
پارگی مینیسک و آسیب دیدن بافت آن ممکن است باعث شود که زانو هنگام حرکت دادن، صدا دهد.
تشخیص پارگی مینیسک زانو
تشخیص پارگی مینیسک زانو توسط متخصص ارتوپدی و پس از پرسش سؤالاتی درباره سابقه پزشکی بیمار و نحوه آسیب دیدن زانوی او، طی مراحل زیر انجام میشود:
-
معاینه فیزیکی
در معاینه فیزیکی پزشک معالج اقدام به بررسی علائم بیمار، حرکت دادن زانو در موقعیتهای مختلف و همچنین مشاهده نحوه راه رفتن بیمار مینماید. -
تصویر برداری
ممکن است انجام هریک از تصویر برداریهای زیر برای بررسی و تشخیص دقیقتر آسیب دیدگی و شدت آن، تجویز شود:-
اشعه ایکس
از آنجایی که مینیسک غضروف میباشد، امکان مشاهده و تشخیص آسیب دیدگی آن با استفاده از اشعه ایکس وجود ندارد. از اشعه ایکس برای مشاهده وضعیت استخوانها و همچنین رد سایر مشکلات زانو که میتوانند علائم مشابهی را ایجاد کند، استفاده می شود. -
ام آر آی
در تصویر برداری ام آر آی برای تهیه تصاویر دقیق از بافتهای نرم و سخت زانو از یک میدان مغناطیسی قوی استفاده میشود و میتوان گفت که بهترین روش برای تشخیص این آسیب دیدگی میباشد.
-
-
آرتروسکوپی
آرتروسکوپی علاوه بر اینکه روش درمانی میباشد، نوعی روش تشخیصی نیز است. در این روش پزشک معالج ابزاری به نم آرتروسکوپ را که حاوی یک میله باریک، لنز و چراغ بسیار کوچکی میباشد را با ایجاد برش کوچکی وارد مفصل زانوی بیمار میکند و تصاویر مربوط به آن ناحیه بر روی صفحه نمایشگر نشان داده میشوند.
اقدامات اولیه برای درمان پارگی مینیسک زانو
پس از آسیب دیدگی زانو و یا احساس درد زیاد در آن ناحیه، انجام اقدامات زیر تا زمانی که برای بررسی وضعیت آن به پزشک مراجعه نمایید، میتوانند از بدتر شدن علائم پیشگیری کنند و همچنین موجب کاهش و کنترل آنها شوند:
-
استراحت
پس از آسیب دیدگی زانو سعی کنید تا زمان مراجعه به پزشک، استراحت نمایید و از انجام فعالیتهای سنگین و وارد کردن هرگونه فشار اضافی به زانو خودداری کنید. -
استفاده از کمپرس یخ
قرار دادن کمپرس یخ بر روی زانو در کاهش التهاب و درد آن نقش دارد. برای انجام این کار میتوانید کمپرس یخ را درون حولهای بپیچانید (تا سرمای آن به پوست آسیب نرساند.) و آن را به مدت 10 تا 15 دقیقه در فواصل زمانی 2 ساعته بر روی زانو قرار دهید. -
بالا نگه داشتن پا
نگه داشتن زانو در ارتفاعی بالاتر از سطح بدن و قلب باعث کاهش التهاب، تورم و درد در زانوی آسیب دیده میشود. برای انجام این کار دراز بکشید و بالشتی را زیر پای خود قرار دهید. -
استفاده از بانداژ کشی
فشرده کردن زانو با استفاده از بانداژ کشی از تورم بیشتر آن پیشگیری کرده و به کاهش درد کمک میکند. هنگام پیچاندن بانداژ دقت کنید که نباید بیش از حد آن را فشرده کنید، زیرا این کار باعث ایجاد اختلال در گردش خون میگردد. -
مصرف دارو
مصرف داروهای مسکن مانند استامینوفن و همچنین داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن در کاهش درد و التهاب مؤثر است. این داروها را میتوان بدون نسخه پزشک از داروخانهها تهیه کرد.
روش های درمان پارگی مینیسک زانو
خوشبختانه به طور معمول درمان پارگیهای خفیف تا متوسط مینیسک زانو نیاز به جراحی ندارد و ممکن است پزشک معالج استفاده از روشهای محافظه کارانه و غیر جراحی را برای درمان آن تجویز نماید. اما در مواردی که میزان پارگی مینیسک زیاد باشد، ممکن است روشهای درمانی زیر پیشنهاد شوند:
-
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی میتواند نقش بسیار مؤثری در کمک به بهبودی پارگی منیسک داشته باشد. یکی از درمانهای محافظه کارانه و غیر جراحی در درمان این عارضه استفاده از روشهای موجود در فیزیوتراپی میباشد. همچنین در صورتی که بیمار نیاز به جراحی پیدا کند، پس از انجام جراحی برای کمک به افزایش سرعت بهبودی و همچنین بازیابی قدرت و انعطاف پذیری زانو، بیمار به مرکز فیزیوتراپی ارجاع داده میشد تا درمانهای لازم را دریافت نماید. از جمله روشهایی که ممکن است یک فیزیوتراپیست برای کمک به بهبودی بیمار در نظر بگیرد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:-
ورزش درمانی
تقویت عضلات اطراف زانو و سایر عضلات پاها از وارد شدن فشارهای اضافی و زیاد به زانو پیشگیری کرده و به حفظ بیشتر تعادل آن کمک میکند. علاوه بر این افرادی که دچار این آسیب دیدگی شدهاند، هم کسانی که تحت عمل جراحی قرار نگرفتهاند و هم افرادی که زانوی آنها جراحی شده است، برای بهبود علائم خود، تقویت زانو و افزایش انعطاف پذیری و بهبود دامنه حرکتی آن به ورزش درمانی یا تمرین درمانی نیاز دارند. با توجه به توضیحات ارائه شده، میتوان به اهمیت ورزش درمانی در بهبود این عارضه پی برد. یک فیزیوتراپیست با در نظر گرفتن شرایط بیمار تمرینات لازم را در اختیار او قرار خواهد داد. -
تحریک الکتریکی عصب با دستگاه (TENS)
این روش نوعی روش درمانی در فیزیوتراپی است که در آن الکترودهایی را بر روی پوست قرار داده و با استفاده از جریان الکتریکی ضعیفی تارهای عصبی را تحریک کرده و به کاهش و تسکین درد کمک میکنند. همچنین این تحریک الکتریکی در مسدود کردن مسیر انتقال پیام درد به مغز اختلال ایجاد کرده و باعث میشود بیمار درد و ناراحتی کمتری را تجربه کند. -
لیزر تراپی
لیزر تراپی یا لیزر درمانی روشی ایمن و غیر تهاجمی است که تأثیر مطلوبی در درمان پارگی منیسک دارد. نور متمرکز لیزر به عمق بافت آسیب دیده نفوذ کرده و با تحریک سلولها و افزایش متابولیسم آنها به بازسازی این بافت کمک میکنند. -
ماساژ درمانی
ماساژ درمانی که شامل ورز دادن بافتهای نرم با استفاده از دست و وارد کردن فشارهای کنترل شده میباشد، باعث بهبود گردش خون در آن ناحیه و رسیدن مواد مغذی بیشتر به بافت آسیب دیده میشود و به آن کمک میکند تا خود را ترمیم نماید. علاوه بر این ماساژ موجب ایجاد گرمای عمقی در بافتها و کاهش تنش در عضلات میگردد که این امر در کاهش درد و گرفتگی زانو، افزایش انعطاف پذیری و بهبود دامنه حرکتی زانو میگردد. -
درای نیدلینگ
در درای نیدلینگ سوزنهای نازکی را وارد پوست ناحیه تحت درمان میکنند تا به بهبود آسیبهای عضلانی اسکلتی کمک کنند. استفاده از این روش در بهبود گردش خون و همچنین تحریک عضلات نقش دارد. این تأثیرات باعث آزاد سازی عضله و کاهش تنش در آن میشود. زمانی که عضله دچار گرفتگی باشد، مفصل مجاور آن تحت تأثیر قرار میگیرد و ممکن است دامنه حرکتی آن محدود شود. بنابراین افزایش جریان خون و شل و آرام کردن عضلات اطراف زانو به بهبود دامنه حرکتی و همچنین کاهش درد آن کمک میکند.
-
-
تزریق درمانی
انجام تزریقات زیر در بهبود علائم پارگی مینیسک مؤثر باشند:-
پی آر پی
تزریق پی آر پی نوعی روش درمانی است که در آن نمونه خون بیمار گرفته میشود سپس در آزمایشگاه پلاسمای غنی از پلاکت را از خون جدا میکنند و آن را به بدن بیمار تزریق مینمایند. این پلاکتهای شفا بخش به بازسازی بافتهای آسیب دیده کمک میکنند. -
کورتیکواستروئید
تزریق کورتون یا کورتیکواستروئید زمانی تجویز میشود که روشهای محافظه کارانه در بهبود علائم این عارضه تأثیر چندانی نداشته باشند. این تزریق معمولاً در مطب پزشک معالج انجام میشود و شامل تزریق ماده کورتیکواستروئید به همراه یک داروی بی حسی میباشد. این روش درمانی به کاهش درد و التهاب تا چند ماه کمک میکند. اما در مواردی که به درستی و در تعداد دفعات زیاد و نامناسب مورد استفاده قرار گیرد میتواند عوارضی مانند ضعیف شدن تاندونهای زانو و یا پارگی آنها را به همراه داشته باشد.
-
-
جراحی
به طور معمول جراحی به عنوان آخرین گزینه درمانی در نظر گرفته میشود و معمولاً زمانی که پارگی مینیسک شدید باشد، تجویز میگردد. مینیسکتومی نوعی روش جراحی است که در آن کل یا بخشی از مینیسک آسیب دیده از مفصل زانو خارج میشود. این جراحی اغلب به روش آرتروسکوپی انجام میشود.
در جراحی مینیسک با استفاده از روش آرتروسکوپی، نیاز به ایجاد برشهای بزرگ بر روی زانو نیست و جراح ارتوپدی تنها با ایجاد برشهای کوچکی بر رو آن، دستگاه آرتروسکوپ را که حاوی یک میله باریک، چراغ و لنز بسیار کوچک و ابزار جراحی مورد نیاز است را وارد زانوی بیمار میکند و با مشاهده تصاویر بافتهای درون زانو که بر روی صفحه نمایشگر به نمایش گذاشته میشوند، اقدام به ترمیم پارگیهای مینیسک میکند.
9 تمرین ورزشی برای کمک به تقویت و بازسازی مینیسک
همانطور که انجام ورزشهای شدید میتواند منجر به پارگی مینیسک شود، در مقابل انجام برخی تمرینات ورزشی میتواند در تقویت، بازسازی و بهبود آسیب دیدگی آن نقش داشته باشد.
در ادامه 9 تمرین ورزشی را که میتوانند در بهبودی آسیب و پارگی مینیسک نقش مفید و مؤثری داشته باشند را آموزش دادهایم. توجه داشته باشید که انجام تمرینات ورزشی زیر باید با تأیید و اجازه پزشک معالج انجام شود، زیرا ممکن است انجام آنها متناسب با شرایط آسیب دیدگی شما نباشد و نه تنها در درمان نقش مؤثری نداشته باشد، بلکه باعث تشدید درد و میزان آسیب دیگیتان شود. علاوه بر این اگر هنگام اجرای این حرکات دردی را احساس کردید، از ادامه دادن آن خودداری نمایید.
-
مینی اسکات
مینی اسکات تمرینی است که میتواند بدون وارد کردن فشار زیاد به زانو، به تقویت عضلات چهار سر ران و عضلات بزرگ جلوی ران کمک کند.- بایستید و باسن، کمر، شانهها و سر را به دیوار نزدیک کنید.
- پاها را به اندازه عرض شانهها باز کنید و کمی از دیوار فاصله داشته باشید.
- زانوها را به آرامی خم کرده و باسن خود را کمی به سمت زمین پایین بیاورید.
- پشت و شانههای خود را به دیوار تکیه دهید و برای 10 ثانیه در این حالت بمانید. سپس مجدداً به حالت قبلی خود برگردید. (نگه داشتن پشت و شانهها در کنار دیوار بسیار مهم است، زیرا فشار روی زانوها را کاهش میدهد.)
- 2 ست 8 تا 10 تکراری را انجام دهید. بین ستها بین 30 ثانیه تا 1 دقیقه استراحت کنید.
-
تقویت عضلات چهار سر ران
این تمرین نوعی تمرین ایزومتریک است، به این معنی بدن را در حالت ایستا نگه داشته و عضلات را تمرین میدهند.- بر روی زمین نشسته و یا دراز کشیده و پاهای خود را کاملاً صاف کنید.
- عضلات چهار سر ران خود را منقبض کنید به طوری که احساس کنید پشت زانوها به سمت زمین فشار داده میشوند.
- این انقباض را به مدت 10 تا 20 ثانیه نگه دارید.
- این تمرین را در 2 ست با تعداد تکرارهای 10 تایی انجام دهید و بین ستها 30 ثانیه تا 1 دقیقه استراحت کنید.
-
بلند کردن پا
این تمرین باعث کشش همسترینگ و تقویت عضلات چهار سر ران میشود.- روی زمین دراز بکشید و پای چپ را صاف و پای راست را دراز کنید.
- پشت و لگن را در حالت خنثی نگه دارید، پای راست را خم کنید و عضلات ران راست را سفت کنید و به آرامی پای راست را از روی زمین بلند کنید.
- پس از بلند کردن پای راست تا حدود 45 درجه، به آرامی آن را بر روی زمین برگردانید.
- این تمرین را در 2 ست با تعداد تکرارهای 10 تایی انجام دهید. سپس آن را با پای مخالف نیز تکرار کنید.
-
کشش زانو به کمک تخت
این تمرین باعث افزایش دامنه حرکتی زانو میشود.- بر روی شکم روی تخت دراز بکشید به طوری که پاهایتان خارج از لبه آن قرار بگیرند.
- به آرامی زانوی چپ خود را به سمت زمین بکشید تا جایی که پا کاملاً در حالت کشیده قرار بگیرد.
- قبل از این که پای خود را به سمت بالا بکشید، این حالت را برای 15 تا 30 ثانیه حفظ کنید.
- این تمرین را 3 بار تکرار کنید و سپس آن را با پای مخالف نیز تکرار کنید.
-
تمرین تقویت همسترینگ
این تمرین عضلات همسترینگ را که ماهیچههای پشت ران هستند، تقویت میکند.- روی شکم دراز بکشید و پاها را صاف نگه دارید.
- به آرامی زانوی خود را خم کرده و پای راست خود را به سمت باسن حرکت دهید.
- پای خود را به آرامی به حالت قبل برگردانید.
- این تمرین را در 2 ست با تکرار 8 تا 10 بار انجام دهید و پس از هر ست 30 ثانیه استراحت کنید.
- این حرکت را با پای مخالف نیز انجام دهید.
-
تمرین تقویت همسترینگ
این تمرین علاوه بر عضلات همسترینگ، عضلات شکم را نیز تقویت میکند.- به پشت دراز کشیده، زانوها را خم کنید و کف پاها را بر روی زمین قرار دهید.
- پاشنه پاهای خود را به آرامی بر روی زمین کشیده و به باسن خود نزدیک کنید و مجدداً به حالت اولیه برگردانید.
- این تمرین را در 2 ست با تکرارهای 8 تا 10 بار انجام دهید و پس از هر ست 30 ثانیه تا 1 دقیقه استراحت کنید.
-
بالا بردن پاشنه پا
این تمرین برای تقویت عضلات ساق پا مفید است.- بایستید و پاها را به اندازه عرض لگن باز کنید و دست خود را بر روی دیوار و یا مبل قرار دهید تا هنگام انجام تمرین تکیه گاهی داشته باشید.
- پاشنه پاهای خود را به آرامی و تا جایی که ممکن است از روی زمین بلند کرده و آنها را بالا ببرید.
- در این حالت مکث کنید، سپس به آرامی پاشنهها را به سمت زمین پایین بیاورید.
- این تمرین را در 3 ست با تعداد تکرارهای 8 تا 10 بار انجام دهید و پس از هر ست 30 ثانیه تا 1 دقیقه استراحت کنید.
-
تمرین صدف
این تمرین عضلات مختلفی از جمله عضلات کشاله ران و عضلات باسن را تحت تأثیر قرار میدهد.- به پهلوی چپ دراز کشیده و لگن و پاها را در یک راستا نگه دارید.
- زانوهای خود را 45 درجه خم کرده و به آرامی زانوی بالایی را تا جایی که امکان دارد بالا بیاورید. دقت کنید که هنگام انجام این تمرین کف پاها نباید از یکدیگر باز شود و کمر و لگن بی حرکت بمانند.
- زانوی خود را به آرامی پایین بیاورید.
- این تمرین را در 2 ست با تعداد تکرارهای 8 تا 10 بار انجام دهید و پس از هر ست 1 دقیقه استراحت کنید.
- به پهلوی دیگر دراز بکشید و این حرکت را با پای مخالف نیز تکرار کنید.
-
کشش پا
تمرینات کشش پا باعث افزایش قدرت در رانها میشوند. میتوانید با خیال راحت آنها را چندین بار در روز انجام دهد.- بر روی یک صندلی بنشینید و کف پاها را بر روی زمین قرار دهید.
- پای راستتان را از روی زمین بلند کرده و زانوی خود را صاف کنید.
- به آرامی پای خود را به محل قبلی خود برگردانید.
- این حرکت را تا 10 بار تکرار کنید و سپس آن را با پای چپ تکرار کنید.
مدت زمان بهبودی پس از جراحی مینیسک زانو
جراح ارتوپدی پس از انجام این جراحی، راهنماییهای لازم درمورد مراقبتهای لازم را ارائه میدهد. به طور مثال ممکن است نیاز باشد که بیمار به مدت حداقل 3 هفته از عصا استفاده کند و فشاری بر روی زانوی خود وارد نکند و یا به فیزیوتراپی مراجعه نماید تا درمانهای تکمیلی را دریافت کند.
به طور کلی میتوان گفت که در حدود 3 تا 4 ماه طول میکشد تا بهبودی حاصل شود و ورزشکاران نیز پس از حدود 6 تا 8 ماه در صورت تأیید پزشک معالج خود میتوانند فعالیت ورزشی خود را مجدداً شروع کنند.
علل پارگی مینیسک زانو
علل ایجاد این عارضه عبارتاند از:
-
پیچش زانو و وارد شدن فشار زیاد به آن
انجام هر فعالیتی که باعث شود فشار زیادی به زانو وارد گردد، توقف ناگهانی و یا چرخش ناگهانی و شدید زانو باعث آسیب دیدگی منیسک آن میشود. مشارکت در فعالیتهای ورزشی از قبیل فوتبال، تنیس و بسکتبال خطر و احتمال این نوع آسیب دیدگی را افزایش میدهند. -
قرار گرفتن بدن در موقعیت نامناسب
چمباتمه زدن و همچنین بلند کردن اشیاء سنگین در وضعیت نامناسب بدن از دیگر عوامل موقر در ایجاد این عارضه میباشند.
عواملی که خطر پارگی مینیسک زانو را افزایش میدهند
موارد زیر از جمله مواردی هستند که خطر پارگی مینیسک را افزایش میدهند:
-
افزایش سن
با بالا رفتن سن، غضروفها از جمله مینیسک زانو همانند سایر بافتهای بدن فرسوده میشوند. تغییرات دژنراتیو زانو و ضعیف شدن بافتهای آن از دیگر موارد مؤثر در افزایش خطر پارگی این بافت میباشند. -
چاقی
چاقی و اضافه وزن فشار بسیار زیادی را به مفصل زانو وارد میکند و در بالا رفتن خطر ایجاد این عارضه نقش دارند.
عوارض پارگی مینیسک زانو
پارکی مینیسک زانو میتواند عوارضی را ایجاد کند که در ادامه به معرفی آنها پرداختهایم:
-
پارگی رباط صلیبی و جانبی زانو
برخی رشتههای رباطهای اطراف زانو و بعضی رشتههای غضروف مینیسک به یکدیگر متصل میباشند و زمانی که منیسک آسیب میبیند، بسته به نوع و شدت آسیب دیدگی ممکن است باعث پارگی رباط صلیبی زانو و رباط های جانبی آن شود. -
آرتروز زانو
این نوع آسیب میتواند تعادل زانو را بهم بزند و یا حرکت طبیعی زانو را با مشکل مواجه کند و به این ترتیب باعث شود فرد به مرور زمان دچار آرتروز زانو گردد و به طور مداوم در زانوی خود احساس درد داشته باشد.
سؤالات متداول
-
آیا جراحی تنها راه درمان پارگی مینیسک است؟
خیر. برخی پارگیهای مینیسک که خفیف تا متوسط هستند، با تأیید پزشک معالج ممکن است نیاز به جراحی نداشته باشند و با استفاده از درمانهای محافظه کارانه از قبیل استراحت، استفاده از کمپرس یخ و بریس، فیزیوتراپی و یا روشهای مختلف تزریق درمانی قابل درمان باشند. -
آیا پس از جراحی مینیسک باید به فیزیوتراپی مراجعه کرد؟
بله. به این دلیل که پس از جراحی، زانو برای مدتی بی حرکت میماند دچار خشکی شده و دامنه حرکتی آن محدود میشود. به همین دلیل توصیه میشود که پس از جراحی به یک مرکز فیزیوتراپی مراجعه شود تا تمرینهای درمانی و یا در صورت نیاز سایر روشهای درمانی را دریافت نمایید تا هرچه سریعتر بهبودی خود را به دست آورید و درد، تورم و محدودیت حرکتی زانو به مرور بهبود یابد. -
آیا ورزش در درمان پارگی مینیسک مؤثر است؟
پاسخ به این سؤال بستگی به شرایط بیمار دارد. تمرینات ورزشی که با هدف درمان این عارضه توسط پزشک معالج و فیزیوتراپیست ارائه میشوند به بهبود این عارضه کمک میکنند. اما سایر ورزشها نه تنها تأثیر درمانی نخواهند داشت، بلکه میتوانند میزان این آسیب دیدگی را بدتر کنند و موجب تشدید درد و افزایش محدودیت حرکتی زانو شوند. بنابراین دقت کنید پس از آسیب دیدگی تنها مجاز به انجام تمریناتی خواهید بود که متخصص ارتوپدی و یا فیزیوتراپیست در برنامه درمانی شما قرار دادهاند.