پارگی تاندون دست چیست؟ | علت،علائم مدت بهبودی+ تشخیص و درمان

چکیده مطلب

از دست دادن قدرت حرکت دست و انگشتان آن می تواند بر اثر آسیبی به نام پارگی تاندون دست رخ دهد. آیا می دانید چه عواملی در بروز این آسیب نقش دارند؟ این عارضه با چه علائمی همراه می باشد؟ راه های تشخیص و درمان آن کدام اند؟
در این مقاله علاوه بر پاسخ این سوالات، اطلاعات کاملی درباره این آسیب آورده شده است. با دکتر محمد علی اخوت پور، فوق تخصص جراحی دست، ترمیمی و میکروسرجری همراه باشید.

پارگی تاندون دست چیست؟

پارگی تاندون دست به حالتی گفته می شود که در آن رشته های تشکیل دهنده بافت فیبری تاندون به طور کامل از هم جدا شده و به اصطلاح تاندون دچار پارگی می شود. این اتفاق بر اثر مواردی مانند وارد شدن فشارهای زیاد به این بافت، حوادثی مانند بریدگی، ابتلا به برخی بیماری ها و مصرف بعضی دارو ها، رخ می دهد. پارگی تاندون معمولا با درمان جراحی قابل ترمیم است و در صورت عدم درمان به موقع می تواند با عوارضی مانند درد شدید و از بین رفتن توانایی دست بیمار همراه باشد.

انواع تاندون های دست

تاندون ها بافت های محکم و انعطاف پذیری می باشند که ماهیچه ها را به استخوان ها متصل می کنند و هنگام انقباض ماهیچه ها، با کشیدن استخوان ها به حرکت آن ها کمک می کنند و با هماهنگی آن ها طیف وسیعی از حرکات شکل می گیرد. در ادامه انواع تاندون های دست را معرفی می نماییم:

1. تاندون های اکستانسور

   این تاندون ها در پشت ساعد و دست قرار دارند و به سمت انگشتان دست و شست امتداد می یابند و حرکت صاف شدن انگشتان را امکان پذیر می کنند.

2. تاندون های فلکسور (خم کننده)

   این تاندون ها از قسمت ساعد تا مچ دست و سپس کف دست ادامه می یابند تا به انگشتان برسند و وظیفه خم کردن انگشتان دست را به عهده دارند.

علائم پارگی تاندون دست

این آسیب با علائم زیر همراه می باشد:

1. درد

   این آسیب نیز همانند بسیاری از آسیب ها، با درد همراه می باشد.

2. التهاب

   التهاب نوعی واکنش دفاعی بدن در برابر آسیب دیدگی می باشد که در مواردی مانند پارگی تاندون ها نیز بروز می کند و با علائمی مانند قرمزی و تورم همراه می باشد.

3. از بین رفتن حرکات طبیعی دست

   افرادی که دچار آسیب دیدگی و یا پارگی تاندون دست می شوند، علائمی مانند از بین رفتن حرکات طبیعی دست را تجربه می کنند.

4. صاف نشدن انگشتان دست

   پارگی تاندون‌های اکستانسور باعث می شود تا بیمار نتواند یک یا چند انگشت خود را صاف کند.

5. خم نشدن انگشتان دست

   از علائم پارگی تاندون های فلکسور، ناتوانی بیمار در خم کردن یک یا چند انگشت دست می باشد.

6. حساسیت به لمس

   ناحیه ای که دچار پارگی تاندون شده است، به لمس و فشار حساس می شود.

روش های تشخیص پارگی تاندون دست

وجود این آسیب با مراجعه به متخصص ارتوپدی و انجام معاینات لازم، قابل تشخیص می باشد. این معاینات شامل موارد زیر می باشند:

1. معاینه فیزیکی

   در صورتی که پارگی تاندون همراه با بریدگی و زخم باشد، با بررسی وضعیت بریدگی های موجود ممکن است پارگی تاندون های دست قابل مشاهده باشد. پارگی که بر اثر سایر عوامل به وجود آمده است، با انجام معاینات فیزیکی و ارزیابی امکان حرکت دست و انگشتان می تواند قابل تشخیص باشد.

2. تصویر برداری

   پیش از شروع درمان و ترمیم پارگی تاندون های دست، جهت اطمینان از برخی موارد، تصویربرداری های زیر انجام می شوند:

   • اشعه ایکس

     عکس برداری با اشعه ایکس جهت بررسی وجود تکه های شیشه که ممکن است هنگام وقوع صدمه وارد دست شده باشند انجام می شود. علاوه بر این هنگام آسیب دیدگی، ممکن است استخوان های آن ناحیه دچار شکستگی شده باشند که این تصویر برداری ها می توانند جهت بررسی وضعیت استخوان ها صورت گیرند.

   • ام آر آی

     تصویر برداری رزونانس مغناطیسی، نوعی تصویر برداری دقیقی می باشد که اطلاعات خوبی از جزئیات بافت های آسیب دیده را نشان می دهد. با استفاده از ام آر آی می توان میزان آسیب دیدگی و یا وجود پارگی در تاندون ها را مورد بررسی قرار داد و درمان مورد نیاز آن ها را مشخص نمود.

روش های درمان پارگی تاندون دست

پارگی تاندون دست، با استفاده از ترکیبی از درمان های جراحی و فیزیوتراپی که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم، قابل درمان می باشد:

1. جراحی

   

   ترمیم تاندون های آسیب دیده و یا تاندونی که دچار پارگی شده با استفاده از جراحی صورت می گیرد. در ادامه انواع این جراحی ها را معرفی می کنیم:

   • ترمیم تاندون اکستانسور

     انجام این جراحی نیاز به بی حسی موضعی و یا بیهوشی عمومی دارد. در صورت استفاده از بی حسی موضعی جهت بی حس کردن دست، داروی آن در ناحیه قاعده گردن و یا بالای شانه تزریق می شود. در صورتی که پارگی تاندون با بریدگی پوست و سایر بافت ها همراه باشد، ابتدا زخم تمیز و ضد عفونی می گردد. ممکن است نیاز باشد تا زخم بیشتر باز شود تا به آسانی بتوان به تاندون دسترسی پیدا کرد و دو سر جدا شده آن با استفاده از بخیه به یکدیگر، متصل گردند. پس از پایان جراحی، دست آسیب دیده درون گچ قرار داده می شود تا از حرکات آن و آسیب به تاندون تا زمانی که به طور کامل ترمیم یابد، پیشگیری شود. به طور معمول مدت زمان انجام این عمل جراحی 30 دقیقه طول می کشد.

   • ترمیم تاندون فلکسور

     انجام این جراحی نیز با استفاده از بی حسی موضعی و یا بیهوشی عمومی صورت می گیرد. پیش از شروع جراحی، یک تورنیکت یا همان رگ بند برای قطع موقت جریان خون در ناحیه آسیب دیده دور بازو بسته می شود تا خونریزی محل زخم مانع از دیدن بافت های تحت درمان آن قسمت نگردد. در صورتی که دست دچار پارگی شده باشد، ابتدا زخم تمیز و ضد عفونی می گردد. اگر امکان دسترسی کامل به تاندون ها از طریق زخم وجود داشته باشد، دیگر نیازی نخواهد بود تا برش بیشتری ایجاد گردد و دو سر تاندون به یکدیگر بخیه می شوند. در این جراحی نیز از آتل گچی برای بی حرکت نگه داشتن دست استفاده می شود. انجام این جراحی 45 تا 60 دقیقه به طول می انجامد، اما در مواردی که جراحی پیچیده بوده و یا آسیب دیدگی شدیدتر باشد، مدت زمان انجام آن بیشتر طول خواهد کشید.

   • پیوند تاندون

     گاهی ممکن است شدت آسیب دیدگی تاندون به قدری باشد که دچار له شدگی گردد و تنها با بخیه کردن امکان اتصال مجدد آن وجود نداشته باشد، به همین دلیل از روش پیوند تاندون کمک می گیرند. در این روش بخشی از تاندون سالم از سایر انگشتان دست برداشته شده و به تاندون انگشت آسیب دیده پیوند داده می شود.

2. فیزیوتراپی

   

   جراح ارتوپدی پس از انجام جراحی جهت تکمیل فرایند درمان، بیمار را به یک مرکز فیزیوتراپی ارجاع می دهد. در این مرکز، فیزیوتراپیست با انجام ارزیابی های لازم و با توجه به شرایط بیمار، برنامه درمانی مناسب که شامل استفاده از روش های فیزیوتراپی و همچنین تعداد جلسات مورد نیاز است را در اختیار بیمار قرار می دهد.

   • ورزش درمانی

     فیزیوتراپیست یک برنامه ورزشی متناسب با نیاز و آسیب بیمار به او می دهد که شامل تمرینات ورزشی برای کمک به تقویت و افزایش انعطاف پذیری عضلات دست، افزایش دامنه حرکتی مفاصل و همچنین بازیابی توانایی تاندون، می باشد.

   • لیزر تراپی

     در این روش نور متمرکز لیزر به بافت آسیب دیده نفوذ کرده و موجب افزایش انرژی سلول و تحریک آن برای انجام عملکردهای طبیعی خود است. برخی از مزایای لیزر درمانی شامل تسکین درد، تسریع بهبود و کاهش التهاب می باشند.

   • شاک ویو تراپی

     شاک ویو تراپی یکی از روش های ایمن و کم تهاجمی در فیزیوتراپی می باشد که در درمان بیماری های اسکلتی عضلانی و همچنین آسیب های رباط ها و تاندون ها کاربرد دارد. در این روش با استفاده از اپلیکاتور پالس های کم انرژی از طریق پوست به بافت مورد نظر اعمال می شوند. از مزایای استفاده از این روش می توان به تسریع ترمیم بافت و رشد سلولی، افزایش قدرت تحرک و تسکین درد اشاره کرد.

   • ماساژ درمانی

     ماساژ درمانی در فیزیوتراپی، توسط فیزیوتراپیست آموزش دیده انجام می شود. در این روش درمانی با اعمال فشار به ناحیه آسیب دیده به کاهش تنش عضلانی، افزایش قدرت و انعطاف پذیری عضلات و مفاصل و همچنین بهبود گردش خون در آن بخش کمک می کنند. بهبود گردش خون منجر به افزایش اکسیژن رسانی و در نتیجه افزایش سرعت بهبودی تاندون آسیب دیده می گردد.

   • تحریک الکتریکی

     در این روش با قرار دادن الکترود هایی بر روی پوست ناحیه آسیب دیده، انرژی الکتریکی به آن اعمال می شود. یکی از عملکرد های این روش این است که با مسدود کردن جریان انتقال سیگنال های درد از سلول های عصبی به مغز، باعث تسکین درد می شود.

   • گرما درمانی و سرما درمانی

     گرما درمانی و سرما درمانی از دیگر روش هایی هستند که در فیزیوتراپی مورد استفاده قرار می گیرند. استفاده از سرما و یا گرما در درمان بیماری افراد، با تشخیص فیزیوتراپیست صورت می گیرد. به طور معمول از سرما برای کاهش درد، التهاب و تسکین درد استفاده می شود و در مقابل گرما، در بهبود گردش خون، تسکین درد و همچنین افزایش انعطاف پذیری عضلات کاربرد دارد.

علل پارگی تاندون

آسیب به تاندون و پارگی آن بر اثر عوامل متعددی رخ می دهد که در ادامه این عوامل را معرفی کرده و به توضیح آن ها می پردازیم:

1. بریدگی

   پارگی تاندون دست بر اثر اتفاقات ناگهانی مانند بریدگی توسط اجسام تیز مانند چاقو و شیشه، رخ می دهد.

2. آسیب های ورزشی

   تاندون‌های اکستانسور و فلکسور هنگام انجام فعالیت های ورزشی مانند راگبی و یا سنگ نوردی بر اثر کشش شدید تاندون های دست، هنگام کشیدن پیراهن حریف و یا چنگ زدن محکم به سنگ، می توانند دچار آسیب دیدگی و پارگی شوند.

3. گاز گرفتگی توسط حیوانات

   اتفاقی مانند گاز گرفتگی دست توسط حیوانات از دیگر مواردی می باشد که موجب پاره شدن تاندون دست می شود.

4. له شدن تاندون دست

   تاندون دست می تواند بر اثر اتفاقاتی مانند گیر کردن دست بین درب و یا خرد شدن آن بر اثر تصادف با وسیله نقلیه، دچار له شدگی و یا پارگی شود.

5. برخی بیماری ها

   بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید نوعی بیماری خود ایمنی مزمن می باشد که باعث التهاب تاندون ها می شود و در مواردی که تشدید گردد با پارگی تاندون ها همراه خواهد بود.

6. برخی روش های درمانی

   روش های درمانی مانند تزریق استروئید که در درمان برخی از انواع آرتروز به کار برده می شود، در صورتی که به طور مکرر مورد استفاده قرار بگیرد، موجب تضعیف تاندون و پارگی آن می گردد.

عوارض جراحی ترمیم پارگی تاندون دست

از عوارض رایج ترمیم پارگی تاندون دست می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. عفونت

   احتمال بروز عفونت گرچه در دستی که دچار بریدگی و زخم شده است، بیشتر می باشد، اما در مواردی که تاندون له شده، نیز خطر ایجاد عفونت وجود دارد. این عارضه با علائمی مانند قرمزی، تورم و گرم شدن ناحیه آسیب دیده همراه می باشد که در این صورت باید با جراح ارتوپدی خود تماس بگیرید و علائم را با او در میان بگذارید. به طور معمول عفونت با مصرف دارو های آنتی بیوتیک قابل درمان است.

2. شکست درمان جراحی

   در برخی موارد امکان دارد تا ترمیم تاندون با شکست مواجه شود. این اتفاق می تواند به دلیل عدم رعایت دستورالعمل های مراقبتی پس از جراحی رخ دهد. اتفاقاتی مانند افتادن و یا گیر کردن آتل به سایر اجسام، با وارد کردن فشار به تاندون می توانند موجب جدا شدن مجدد نواحی بخیه شده گردند. احتمال وقوع این مورد بیشتر در زمانی که تاندون هنوز ضعیف است، یعنی بلافاصله پس از جراحی بیشتر است.

3. چسبندگی تاندون

   چسبندگی تاندون به حالتی گفته می شود که تاندون به بافت های اطراف خود می چسبد و این اتفاق باعث از دست دادن جزئی دامنه حرکتی می شود. اما در موارد شدیدتر ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی مجدد برای جدا کردن آن از بافت های اطراف باشد. در صورتی که در طول مدت زمان بهبودی متوجه شدید که دامنه حرکتی دست آسیب دیده کاهش پیدا کرده است، موضوع را به جراح خود اطلاع دهید.

مراقبت های پس از جراحی تاندون دست

پس از انجام جراحی برای افزایش میزان موفقیت درمان و همچنین برای رسیدن به بهبودی لازم، انجام اقدامات و مراقبت های زیر الزامی می باشد:

1. استفاده از اسپیلنت

   پس از جراحی جهت کاهش تورم و التهاب، دست بیمار با استفاده از اسپیلنت بالا نگه داشته می شود.

2. مصرف دارو

   پس از انجام جراحی امکان تورم و کبودی وجود خواهد داشت، علاوه بر این با از بین رفتن اثر داروی بی حسی، بیمار مقداری درد را تجربه خواهد کرد. در این صورت توصیه می شود تا دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی و همچنین دارو های مسکن مانند ایبوپروفن، پاراستامول یا کدئین را مصرف کنید. توجه داشته باشید نحوه مصرف و دوز این دارو ها باید توسط جراح ارتوپدی مشخص گردد.

3. پرهیز از رانندگی

   تا زمانی که بهبودی کامل حاصل نشود، بیمار مجاز به رانندگی نخواهد بود.

4. پرهیز از مصرف سیگار

   مصرف سیگار موجب کاهش جریان گردش خون در ناحیه آسیب دیده شده و این اتفاق سرعت روند بهبودی را کاهش می دهد.

5. انجام تمرینات توصیه شده

   پس از انجام عمل جراحی، تعدادی تمرین به منظور پیشگیری از چسبیدن تاندون های ترمیم شده به بافت های اطراف، به بیمار آموزش داده می شود. توصیه می شود انجام این تمرینات با دقت صورت گیرد.

6. پیشگیری از خیس شدن آتل

   از خیس شدن آتل به هنگام حمام کردن، پیشگیری کنید. برای انجام این کار می توانید دور آن را با کیسه پلاستیکی بپوشانید.

مدت زمان بهبودی و امکان بازگشت به فعالیت های روزانه

بهبودی تاندون و بازگشت به کار و فعالیت های روزانه به نوع شغل بیمار و میزان فعالیت های بدنی او و همچنین محل آسیب دیدگی بستگی دارد. تاندونی که با استفاده از عمل جراحی ترمیم شده است، به طور معمول پس از حدود 12 هفته توانایی قبلی خود را به دست می آورد. اما بازیابی دامنه حرکتی دست، ممکن است تا 6 ماه طول بکشد. در برخی موارد احتمال دارد که دامنه حرکتی انگشت و یا شست آسیب دیده به اندازه قبل باز نگردد.
رعایت دستورالعمل ها و توصیه های جراح ارتوپدی به کاهش طول دوره درمان کمک خواهند کرد. زمان دقیق امکان بازگشت به فعالیت های پیش از آسیب دیدگی با تشخیص پزشک معالج، تعیین می شود. اما به طور کلی بیماران می توانند فعالیت های خود را مطابق با برنامه زمانی که در ادامه به آن اشاره می کنیم، مجددا شروع کنند:

1. پس از 6 تا 8 هفته

   بیمار پس از این مدت زمان قادر خواهد بود تا فعالیت های سبکی مانند استفاده از صفحه کلید یا نوشتن با خودکار را شروع کنند.

2. بعد از 8 تا 10 هفته

   پس از این مدت زمان بیمار مجاز به رانندگی خواهد بود و همچنین امکان انجام فعالیت هایی مانند بلند کردن اجسام سبک، امکان پذیر وجود خواهد داشت.

3. پس از 10 تا 12 هفته

   پس از این مدت زمان، امکان انجام فعالیت های سنگین تر مانند بلند کردن اجسام سنگین وجود خواهد داشت. همچنین بازگشت به انجام فعالیت های ورزشی مجاز خواهد بود.

سوالات متداول

1. ترمیم کدام نوع از تاندون ها راحت تر انجام می شود؟

   ترمیم تاندون های اکستانسور به دلیل امکان دسترسی راحت تر به آن ها، آسان تر می باشد.

2. در صورتی که قبل از ترمیم کامل تاندون به فعالیت های خود بازگردیم، چه اتفاقی می افتد؟

   بازگشت به فعالیت های پیشین و استفاده از دست آسیب دیده قبل از بهبودی کامل تاندون، ممکن است باعث پارگی مجدد محل ترمیم شده تاندون شود.