علت و عوارض دیر جوش خوردن و جوش نخوردن شکستگی استخوانها + درمان

چکیده مطلب

دیر جوش خوردن و جوش نخوردن شکستگی استخوان ها عارضه ای است که در برخی شکستگی ها بر اثر عوامل متعددی ممکن است رخ دهد. به نظر شما چه مواردی در این اتفاق نقش دارند؟ چگونه می توان وجود این عارضه را تشخیص داد و آن را درمان کرد؟
در این مقاله به توضیح کامل پاسخ این سوالات و سایر اطلاعات لازم در این زمینه می پردازیم. پس با دکتر محمد علی اخوت پور، متخصص ارتوپدی همراه باشید.

دیر جوش خوردن و جوش نخوردن شکستگی استخوان ها

با استفاده از روش های نوین درمانی اکثر شکستگی های استخوان ها به راحتی و بدون مشکل بهبود می یابند. استخوان های شکسته شروع به ساختن قطعات جدید استخوانی می کنند و باعث ترمیم شکستگی های موجود و یا به اصطلاح جوش خوردن استخوان ها می شوند. اما گاهی با وجود به کارگیری بهترین روش های درمانی، استخوان نمی تواند خود را ترمیم کند و جوش نمی خورد. در برخی موارد نیز بهبودی پس از شکستگی از مدت زمان معمول آن طولانی تر می شود و استخوان به اصطلاح دیر جوش می خورد.

علائم جوش نخوردن استخوان

این عارضه با علائمی همراه می باشد که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم:

1. درد

   این اختلال با بروز درد همراه می باشد. پس از بین رفتن دردهای اولیه ناشی از شکستگی، ممکن است بیمار تا ماه ها پس از آن احساس درد داشته باشد. این درد می تواند همیشگی باشد و یا در مواقع استفاده از عضو آسیب دیده بروز کند.

2. تورم

   وجود تورم و التهاب می تواند نشان دهنده جوش نخوردن استخوان باشد.

3. محدودیت حرکت مفصل

   در صورتی که استخوان جوش نخورد، بیمار دردی را تجربه خواهد کرد و به این دلیل سعی می کند کمتر از عضو آسیب دیده استفاده نماید و این امر موجب محدودیت در حرکت مفصل می گردد.

4. حساسیت به لمس

   استخوان ترمیم نیافته عموما دردناک بوده و در برخی موارد ممکن است به لمس حساس شود.

5. بد شکل شدن استخوان شکسته

   در صورتی که استخوان جوش نخورد و یا به درستی در موقعیت خود قرار نگیرد، بدشکل می شود و گاهی ممکن است لبه های سخت شکستگی در آن از زیر پوست قابل مشاهده باشد.

تشخیص جوش نخوردن شکستگی استخوان ها

تشخیص این عارضه با استفاده از موارد زیر انجام می شود:

1. تصویربرداری

   متخصص ارتوپدی جهت تشخیص جوش نخوردن استخوان ها، ممکن است هرکدام از تصویربرداری های زیر را تجویز نماید:

   • اشعه ایکس (X_ray)

     این اشعه تصاویر واضحی از استخوان ها را نشان می دهد. همچنین با مقایسه تصاویر اشعه ایکس تهیه شده در طول دوره درمان، می توان میزان تغییرات ایجاد شده در طول این مدت را مشاهده و بررسی نمود.

   • سی تی اسکن (CT Scan)

     سی تی اسکن وجود ضایعات و شکستگی های استخوان ها را به خوبی نشان می دهد. علاوه بر این می تواند اطلاعاتی درباره مفاصل و بافت های نرمی مانند مانند غضروف، ماهیچه ها و تاندون ها را در اختیار پزشک معالج قرار دهد.

   • ام آر آی (MRI)

     تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) در ارزیابی وضعیت شکستگی کاربرد دارد. بررسی خطوط شکستگی و همچنین عدم وجود ادم مغز استخوان (ادم مغز استخوان بر اثر شکستگی ممکن است، رخ دهد.) در تصاویر ام آر آی قابل مشاهده می باشد.

2. آزمایش خون

   در صورتی که پس از انجام بررسی های لازم عدم جوش خوردن استخوان تشخیص داده شود، متخصص ارتوپدی انجام آزمایش خون را برای بررسی وجود عفونت و یا سایر بیماری هایی که می توانند در این اختلال نقش داشته باشند، را تجویز می نماید.

درمان جوش نخوردن و یا دیر جوش خوردن استخوان

متخصص ارتوپدی پس از تشخیص علت ایجاد این عارضه، ممکن است هرکدام از درمان های زیر را تجویز نماید:

1. دارو درمانی

   

   برای کمک به تسریع روند ترمیم استخوان ها ممکن است پزشک معالج مصرف مقادیری از ویتامین D، ویتامین C، کلسیم و یا دارو هایی مانند تری پاراتید که به ترمیم شکستگی استخوان ها کمک می کنند را تجویز نماید. مصرف دارو هایی مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و همچنین کورتیکواستروئید ها برای درمان این عارضه توصیه نمی شود، زیرا باعث ایجاد اختلال در ترمیم شکستگی ها و یا ممانعت از آن می گردند.

2. تزریق درمانی

   تزریق درمانی هایی مانند تزریق PRP  و یا تزریق مغز استخوان نیز می توانند از روش های درمان موثر این عارضه باشند. این روش ها با بهبود گردش خون، افزایش اکسیژن رسانی به بافت ها و همچنین افزایش میزان مواد مغذی مورد نیاز در ترمیم بافت ها در بهبود شکستگی استخوان ها تاثیر بسیار مطلوبی دارد.

3. درمان جراحی

   

   در صورتی که درمان های غیر جراحی موفقیت آمیز نباشند، درمان جراحی با توجه به شرایط بیمار توصیه می شود که شامل انواع زیر می باشد:

   • پیوند استخوان

     در این جراحی، جراح ارتوپدی قطعات استخوان را از بخش دیگری از بدن برداشته و آن ها را به قسمت آسیب دیده استخوان پیوند می دهد. این پیوند سلول های استخوانی و همچنین مواد شیمیایی طبیعی را که استخوان برای ترمیم خود به آن ها نیاز دارد، فراهم می کند. مقدار استخوان برداشته شده از سایر نواحی بدن، به قدری می باشد که باعث ایجاد مشکلات عملکردی، ساختاری و یا زیبایی نمی گردد.

   • تثبیت داخلی (فیکساسیون داخلی)

     در این نوع جراحی، قطعات شکسته استخوان با استفاده از پیچ و صفحات فلزی در کنار یکدیگر محکم می گردند. در صورتی که استفاده از این ابزار ها موثر نباشد، ممکن است عمل جراحی دیگری انجام شود و طی آن از پیچ و صفحات بزرگتری استفاده شود. در برخی موارد برای دستیابی به نتیجه بهتر، می توان جراحی پیوند استخوان را با تثبیت داخلی، ترکیب نمود.

   • تثبیت خارجی (فیکساسیون خارجی)

     جراح ارتوپدی در این جراحی از نوعی اکترنال فیکساتور که همانند چهارچوب عمل می کند، برای ثابت نگه داشتن استخوان ها استفاده می کند. این فیکساتور درون پوست فرو می رود و توسط پیچ هایی به استخوان ها متصل می گردد.

موارد بیان شده حتی ممکن است تا با هم برای یک بیمار مورد استفاده قرار بگیرند. یعنی در ابتدا پیوند استخوان انجام شود و بعد از آن فیکساسیون داخلی و سپس فیکساسیون خارجی صورت گیرد.

فیزیوتراپی برای بهبود جوش نخوردن استخوان ها

فیزیوتراپی نقش بسیار مهمی در درمان شکستگی های استخوان و تسریع فرآیند بهبودی ایفا می کند. امروزه روش های نوین و متنوعی در فیزیوتراپی وجود دارند که به تسکین درد و ترمیم آسیب دیدگی ها کمک شایانی می کنند. در ادامه به معرفی و توضیح برخی از این روش ها می پردازیم:

1. مگنت تراپی

   مگنت تراپی تکنیک درمانی در فیزیوتراپی می باشد که در آن میدان مغناطیسی بر بدن بیمار اعمال می شود. این امواج موجب افزایش اکسیژن سلولی، تسکین درد و همچنین تسریع تشکیل کال استخوانی با کیفیت بالا می شوند.

2. شاک ویو تراپی

   شاک ویو تراپی یکی از روش های درمانی در فیزیوتراپی می باشد که با اعمال پالس های انرژی به بافت های آسیب دیده موجب بهبود گردش خون، تسکین درد و تحریک آن ها به سلول سازی می شوند.

3. اولتراسوند تراپی

   این روش یکی از مدالیته های درمانی در فیزیوتراپی می باشد که در آن امواج صوتی با فرکانس بالا در درمان مشکلات اسکلتی عضلانی به کار برده می شوند. بر اثر ارتعاشات به وجود آمده ناشی از این امواج، گرمای عمقی در بافت ایجاد می شود و موجب بهبود گردش جریان خون در آن ناحیه و افزایش اکسیژن رسانی به سلول های بافت آسیب دیده و در نتیجه تسکین درد و همچنین تسریع بهبودی شکستگی‌ ها می گردد.

4. تکار تراپی

   تکار تراپی یکی از روش های ایمن و غیر تهاجمی در فیزیوتراپی می باشد. در این روش با استفاده از دستگاه تکار امواج الکترومغناطیسی به عمق بافت ها نفوذ می کنند و موجب بهبود جریان لنف و خون، تحریک آزاد سازی هورمون های اندورفین که نوعی مسکن طبیعی در بدن هستند و همچنین افزایش سرعت ترمیم بافت ها می شود.

موارد موثر بر ترمیم استخوان

استخوان برای اینکه به درستی و به طور صحیح جوش بخورد، نیازمند ثابت شدن، تغذیه و خون رسانی مناسب می باشند. در ادامه به توضیح موارد موثر در ترمیم استخوان ها می پردازیم:

1. ثابت و بی حرکت ماندن

   می توان گفت تقریبا تمام استخوان ها برای ترمیم خود نیاز به ثابت ماندن و عدم تحرک دارند. قطعات استخوان های شکسته باید در موقعیت صحیح خود قرار بگیرند و از جابجایی و حرکت آن ها جلوگیری شود. برای اینکار با توجه به میزان آسیب دیدگی می توان از روش هایی مانند گچ گرفتن و یا تثبیت با استفاده از میله، پیچ و صفحه، استفاده نمود.

2. خونرسانی مناسب

   موادی مانند اکسیژن و برخی مواد شیمیایی موجود در خون که برای ترمیم شکستگی ها ضروری هستند (مانند فاکتور های رشد)، از طریق گردش خون به بافت آسیب دیده استخوان می رسند و به بهبودی سریعتر آن کمک می کنند.

3. تغذیه مناسب

   استخوان شکسته برای ترمیم خود نیاز به دریافت مواد مغذی دارد. داشتن رژیم غذایی سالم و مغذی حاوی موادی مانند ویتامین D، ویتامین C، پروتئین و کلسیم می تواند نقش بسیار مهمی در کمک به ترمیم استخوان داشته باشد.

علت دیر جوش خوردن استخوان ها چیست؟

این اتفاق می تواند بر اثر عوامل مختلفی رخ دهد که در ادامه به معرفی و توضیح آن ها می پردازیم:

1. نداشتن ثبات کافی

   یکی از اساسی ترین و مهم ترین موارد در ترمیم بافت استخوان ها، ثابت و بی حرکت نگه داشتن آن ها در موقعیت صحیح می باشد، در غیر این صورت ممکن است استخوان جوش نخورد و یا دیر جوش بخورد.

2. عدم خونرسانی مناسب

   همانطور که بالاتر اشاره کردیم، استخوان ها برای ترمیم خود نیاز به دریافت برخی سلول ها مانند فاکتور های رشد و همچنین اکسیژن می باشند تا بتوانند خود را ترمیم کنند که در صورتی که خونرسانی به درستی انجام نشود، بافت استخوان قادر به ترمیم صحیح خود نخواهد بود.

3. شکستگی های شدید

   آسیب ها و شکستگی های شدید استخوان ها در برخی موارد ممکن است خونرسانی به استخوان را با مشکل مواجه کند و این مورد نقش بسیار مهمی در جوش نخوردن و یا دیر جوش خوردن استخوان ها دارد.

4. سیگار کشیدن

   استفاده از تنباکو یا نیکوتین به هر شکلی، بر ترمیم استخوان تاثیر نامطلوبی داشته و احتمال جوش نخوردن آن ها را افزایش می‌دهد.

5. سن بالا

   در بیماران مسن عواملی مانند وجود تغییراتی در بافت استخوان ها، نداشتن عروق خونی کافی و برخی موارد دیگر موجب می شود تا بهبود استخوان ها با مشکل مواجه شود.

6. کم خونی شدید

   کم خونی می تواند ترمیم شکستگی های استخوان ها را با مشکل مواجه کند و یا آن را به تاخیر بیندازد. این مورد بیشتر ترمیم شکستگی های استخوان های درشت نی و ران را تحت تاثیر قرار می دهد.

7. دیابت

   دیابت سرعت بهبود شکستگی استخوان ها در بیماران مبتلا به آن را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد و در برخی موارد ممکن است موجب جوش نخوردن آن شود و یا عوارضی مانند عفونت استخوان را به همراه داشته باشد.

8. سطح پایین ویتامین D

   ویتامین D نقش مهمی در حفظ سلامت استخوان و بهبود آسیب دیدگی های آن دارد و در صورت کمبود آن احتمال اختلال در ترمیم آن وجود خواهد داشت.

9. تغذیه نامناسب

   تغذیه نامناسب می تواند موجب ایجاد پوکی استخوان و همچنین عدم جوش خوردن شکستگی های آن شود. یکی از عوارض پوکی استخوان، کاهش میزان تولید استئوبلاست و کالوس می باشد.

10. برخی داروها

    مصرف دارو هایی مانند آسپرین، ایبوپروفن و پردنیزون می تواند تاثیر نامطلوبی بر روند بهبود شکستگی استخوان ها داشته باشد.

11. عفونت

    عفونت استخوان یکی از عوارضی می باشد که در شکستگی استخوان، به ویژه شکستگی های باز رخ می دهد و می تواند دلیل بر بروز دیر جوش خوردن استخوان شود.

برای جوش خوردن استخوان چه بخوریم؟

رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در افزایش و یا کاهش سرعت ترمیم استخوان ها دارد. فرآیند ترمیم استخوان ها نیاز به انرژی زیاد و همچنین دریافت مواد مغذی بیشتری می باشد که از طریق رژیم غذایی مناسب و سالم می توان آن ها را فراهم نمود.

1. کلسیم

   کلسیم یکی از مواد معدنی اصلی در ترکیب استخوان می باشد و در استخوان سازی، بهبود شکستگی استخوان و سایر آسیب های استخوانی نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. مواد غذایی حاوی کلسیم شامل محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست، بادام ها، سبزیجات برگ سبز، حبوبات، محصولات سویا، و سبزیجات چلیپایی از جمله کلم بروکلی، کلم پیچ، خردل و شلغم به وفور یافت می شود. علاوه بر این دانه های کنجد سفید یکی از منابع عالی کلسیم هستند.

2. ویتامین D

   ویتامین D در جذب کلسیم از خون و رساندن آن به استخوان و همچنین ایجاد تعادل در میزان کلسیم و فسفات بدن، نقش دارد. در صورت کمبود ویتامین D در بدن جذب کلسیم که ماده اصلی در ترمیم شکستگی استخوان ها می باشد، با مشکل روبرو می شود. این ویتامین را می توان با قرار گرفتن در معرض نور آفتاب روزانه 10 تا 30 دقیقه و همچنین مصرف مواد غذایی مانند ماهی های چرب مانند ماهی سالمون، ساردین و ماهی تن، زرده تخم مرغ، محصولات لبنی از جمله شیر غنی شده، دریافت کرد.

3. ویتامین K

   این ویتامین بدون افزایش تراکم معدنی استخوان، نقش کلیدی در تقویت استئوکلسین که جزء پروتئینی غیر کلاژنی استخوان و وابسته به ویتامین K می باشد، ایفا می کند. این ویتامین در سبزیجات برگ سبز، کلم بروکلی، گل کلم، گوشت، ماهی، جگر، تخم مرغ و غلات در مقادیر زیادی موجود می باشد.

4. ویتامین C

   این ویتامین نقش بسیار کلیدی در تولید پروتئین کلاژن، پروتئینی که وجود آن در ترمیم بافت استخوان ضروری می باشد، دارد و در مواد غذایی مانند لیمو، پرتقال، گوجه فرنگی و پاپایا به وفور یافت می شود.

رژیم غذایی نامناسب

همانطور که رژیم غذایی مناسب می تواند به بهبود سریعتر شکستگی ها کمک کند، داشتن رژیم غذایی نامناسب می تواند مانع از آن شود. توصیه می شود که از مصرف غذاهای سرشار از شکر، نمک، گوشت قرمز، الکل و کافئین خودداری نمایید.
قهوه، نوشابه های کولا و سایر نوشیدنی های کافئین دار میزان از دست دادن کلسیم از طریق ادرار را افزایش می دهند.
مصرف زیاد نمک بر متابولیسم کلسیم تأثیر می گذارد، بنابراین توصیه می شود از غذاهایی که حاوی مقادیر زیاد نمک هستند، مانند چیپس های نمکی، ترشیجات، غذاهای فرآوری شده و بسته بندی شده و سس کچاپ، اجتناب کنید.

سوالات متداول

1. چقدر طول می کشد تا استخوان جوش بخورد؟

   جوش خوردن استخوان به طور معمول بین 6 تا 8 هفته طول می کشد.

2. آیا مصرف سیگار بر ترمیم استخوان تاثیری دارد؟

   در بیمارانی که سیگار مصرف می کنند، احتمال جوش نخوردن استخوان ها بیشتر است و روند ترمیم آن ها کند شده و در برخی موارد قطع می شود.