افتادگی مچ دست (آسیب عصب رادیال) | دلایل + ورزش و 5 روش درمان

چکیده مطلب

آیا احساس می‌کنید که در مشت کردن دست خود ضعف دارید؟ آیا مچ دستتان درد می‌کند؟ تاکنون در رابطه با عارضه افتادگی مچ دست و عصب رادیال شنیده‌اید؟

در این مقاله مختصر و مفید با دکتر محمدعلی اخوت پور همراه باشید تا اطلاعات بیشتری درباره این عارضه و دیگر علائم آن، روش‌های تشخیص و راهکارهای درمانی آن به دست آورید. همچنین در انتها شما را با ورزش‌های موثری برای بهبود آسیب عصب رادیال آشنا خواهیم کرد.

افتادگی مچ دست چیست؟

افتادگی مچ دست به عارضه‌ای گفته می‌شود که در آن عصب رادیال دست دچار آسیب دیدگی شده است. منشا این عصب از شبکه بازویی در گردن بوده و تا مچ دست و انگشتان ادامه دارد. عصب رادیال مسئول حس و حرکت در بازو، باز شدن آرنج، حرکت مچ و انگشتان می‌باشد و آسیب به آن، می‌تواند باعث ایجاد اختلال در عملکرد دست شود.

علائم افتادگی مچ دست

از علائم آسیب دیدن عصب دست، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ضعف در باز کردن انگشتان دست
2. بی حسی یا کاهش حس پشت دست و انگشتان
3. سوزن سوزن شدن پشت دست
4. ناتوانی در مشت کردن دست
5. ناتوانی در گرفتن اشیاء
6. شل شدن مچ دست و ناتوانی در بالا آوردن آن
7. ناتوانی در صاف کردن مچ دست، انگشتان و آرنج
8. درد مچ دست و دست
9. ناتوانی در خم کردن مچ دست به سمت بالا و آویزان ماندن مچ دست به سمت پایین
10. ضعف و کوچک شدن عضلات دست

چه افرادی در معرض ابتلا به افتادگی مچ دست هستند؟

افراد زیر بیش از دیگران در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند:

• افراد دارای مشاغلی که نیاز به حرکت مکرر و قرار گرفتن بدن در حالت‌های ناخوشایند یا موقعیت‌های نامناسب، ممکن است در معرض خطر ابتلا به افتادگی مچ دست قرار بگیرند.
• افراد مبتلا به شکستگی استخوانها، در رفتگی مفصل و صدمات قابل توجهی که نیاز به استفاده از عصا دارند.

افتادگی مچ دست نوزاد

افتادگی مچ دست نوزاد یا فلج Erb نوعی فلج شبکه بازویی است. شبکه بازویی شبکه‌ای از اعصاب نزدیک گردن است که اعصاب شانه، بازو، دست و انگشتان از آن منشعب می‌شوند و حرکت و احساس این نقاط را ایجاد می‌کنند. فلج شبکه بازویی هنگام تولد باعث ضعف دست و از دست دادن حرکت می‌شود.
از هر 1000 نوزاد یک یا دو نفر به این بیماری مبتلا شده و این عارضه اغلب زمانی به وجود می‌آید که هنگام زایمان، گردن نوزاد به پهلو کشیده شود.
بیشتر نوزادانی که به فلج شبکه بازویی مبتلا می‌شوند، حرکت و احساس در دست آسیب دیده را معمولا با تمرین‌های فیزیوتراپی روزانه، بازیابی می‌کنند. والدین نقش موثری در کمک به فرزند خود برای بازیابی حداکثر عملکرد دست آسیب دیده ایفا می‌کنند. نشانه‌های افتادگی مچ دست در نوزاد عبارت‌اند از:

• ضعف در یک دست
• از دست دادن احساس در دست
• فلج جزئی یا کامل دست

تشخیص افتادگی مچ دست

برای تشخیص افتادگی مچ دست، پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی یا معاینه عصب رادیال انجام می‌دهد تا ضعف، بی حسی و سایر علائم درد و ناراحتی موجود در دست را ارزیابی کند.
سپس از روشها و فناوری‌های تشخیصی پیشرفته برای تشخیص دقیق‌تر، مشخص شدن نوع درمان و نظارت دقیق بر وضعیت فرد استفاده می‌کند. روش‌های تشخیصی می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

1. الکترومیوگرافی (EMG)

   این آزمایش میزان پاسخ عضله به سیگنال‌هایی که از مغز برای حرکت عضله فرستاده می‌شوند را ارزیابی می‌کند. این روش می‌تواند وجود آسیب عصبی را تایید کرده و شدت آن را بررسی کند.

2. هدایت عصبی (NCS)

   در این روش تکانه‌های الکتریکی را با قرار دادن الکترودهایی بر روی عصب، به آن می‌فرستند و سرعت و قدرت فعالیت الکتریکی عصب را اندازه گیری می‌کنند. در صورتی که فعالیت الکتریکی عصب دچار مشکل باشد، بر میزان واکنش و انقباض عضله به این تکانه‌ها، احساس درد، ضعف و سوزن سوزن شدن عضله تاثیر خواهد داشت.

3. تصویربرداری

   پزشک ممکن است برای بررسی وجود شکستگی استخوان، کیست و سایر توده‌های بازو، اشعه ایکس، سونوگرافی یا ام آر آی را تجویز کند.

روش‌های درمان افتادگی مچ دست

افتادگی مچ دست بسته به شدت آسیب دیدگی و شرایط بیمار درمان‌های مختلفی دارد که در ادامه مطلب به آنها می‌پردازیم:

1. درمان خانگی

   در برخی موارد با استفاده از درمان خانگی عصب رادیال، می‌توان به بهبود درد و علائم افتادگی مچ دست کمک کرد. این درمانها عبارت‌اند از:

   • استراحت

     به مچ دست استراحت دهید تا علائم برطرف شوند و به حالت طبیعی برگردد. از موقعیت‌هایی که ممکن است باعث کشش یا فشار در زیر بغل شوند، اجتناب کنید. اگر علت درد، حرکت مکرر است، از فعالیتی که باعث ایجاد مشکل شده است، خودداری کنید. وقتی فشار وارد بر عصب برداشته شود، احتمالاً مشکل برطرف می‌شود.

   • استفاده از کمپرس یخ

     برای بهبود درد می‌توانید کمپرس یخ را به مدت 10 تا 20 دقیقه بر روی مچ خود قرار دهید.

   • بالا نگه داشتن دست

     مچ دست را بالاتر از سطح قلب قرار دهید تا به کاهش علائم آسیب آن کمک کنید.

   • مصرف داروهای بدون نسخه

     برای کاهش درد و التهاب می‌توانید از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن استفاده کنید.

2. آتل بندی

   اگر عصب آسیب دیده باشد، علائم ممکن است طولانی مدت باشند. در این حالت، آتل بندی مچ دست برای محدود کردن حرکت می‌تواند به بهبود کمک کند.

3. فیزیوتراپی

   در فیزیوتراپی با استفاده از روش‌های درمانی متناسب با شرایط بیمار به درمان و بهبود علائم آن کمک می‌کنند.

   • اولتراسوند تراپی

     

     در این روش امواج مکانیکی با فرکانس بالا توسط دستگاه اولتراسوند ایجاد می‌شوند. این امواج با ایجاد لرزش به عمق بافت نفوذ می‌کنند و گرمای ایجاد شده در اثر این ارتعاش‌ها به بهبود گردش خون و افزایش سرعت ترمیم بافت‌های آسیب دیده کمک می‌کند.

   • تحریک الکتریکی عصب

     

     در این روش الکترودهایی را در محل آسیب دیده به پوست متصل می‌کنند که جریان الکتریکی با ولتاژ کم از طریق آنها وارد بدن می‌شود و با غیر فعال کردن گیرنده‌های درد، مانع از انتقال پیام درد از عصب به مغز می‌شوند.

   • کایروپراکتیک

     

      کایروپراکتیک در درمان مشکلات سیستم اسکلتی بدن استفاده می‌شود. با انجام کایروپراکتیک در مفاصل مچ دست و بازوها، حرکت طبیعی را به دست و مچ آسیب دیده باز می‌گردانند. همچنین دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه استفاده صحیح از مچ دست و دست و نحوه جلوگیری از آسیب‌های مکرر که باعث این دردها می‌شوند، به بیمار داده می‌شود.

   • ماساژ درمانی

     یکی از تکنیک‌های فیزیوتراپی، شامل استفاده از ماساژ درمانی است. ماساژ درمانی به کاهش هرگونه تورم که فشرده کننده عصب شعاعی است، کمک می‌کند. این اتفاق به این دلیل است که ماساژ درمانی به تخلیه مایعات از مجاری لنفاوی نیز کمک می‌کند. از همه مهم‌تر، ماساژ با بهبود گردش خون، بهبود عصب شعاعی آسیب دیده را تسهیل می‌نماید.

   • مگنت تراپی

     

     در این روش با اعمال امواج مغناطیسی در ناحیه آسیب دیده به بهبود درد و تورم پرداخته می‌شود.

   • لیزرتراپی

     

     در لیزر تراپی با تاباندن اشعه لیزر به محل آسیب دیده به کاهش درد، تورم و التهاب و افزایش سرعت بهبودی پرداخته می‌شود.

   • شاک ویو تراپی

     

     در شاک ویو تراپی امواج مکانیکی در محل آسیب دیده جهت درمان مشکلات اسکلتی و عضلانی اعمال می‌شوند، در اثر لرزشی که این امواج ایجاد می‌کنند، گرما ایجاد شده و باعث افزایش جریان خون و در نتیجه کمک به بهبود درد و تورم و افزایش سرعت روند بهبودی بافت آسیب دیده می‌گردد.

   • سوزن خشک

     

     سوزن خشک یکی دیگر از روش‌های درمانی است که برای تسکین درد عضلانی طراحی شده است. فیزیوتراپیست سوزن‌ها را در عضله یا بافت مورد نظر قرار می‌دهد که باعث تحریک محل تحت درمان و تسکین درد و یا اسپاسم عضلانی می شود. مدت زمان ماندن سوزن ها در پوست بستگی به مشکل بیمار و تصمیم فیزیوتراپیست او دارد.

4. تزریق کورتیکو استروئیدها

   تزریق کورتیکو استروئیدها در ناحیه آسیب دیده می‌تواند تورم و فشار روی عصب را کاهش دهد.

5. جراحی

    جراحی ارتوپدی برای ترمیم عصب، برای علائمی که به درمان‌های ساده‌تر پاسخ نمی‌دهند و یا در شرایطی که عصب دچار آسیب شدید شده باشد، مورد نیاز است. اکثر افرادی که دچار آسیب عصبی رادیال هستند، ظرف سه ماه پس از شروع درمان بهبود می‌یابند. اما برخی موارد نیاز به جراحی پیدا می‌کنند. اگر عصب شعاعی گرفتار شده باشد، جراحی می‌تواند فشار بر عصب را کاهش دهد. اگر توده‌ای مانند تومور خوش خیم روی عصب شعاعی وجود داشته باشد، ممکن است برای برداشتن آن به جراحی نیاز باشد.
   گاهی اوقات می‌توان انتقال تاندون را برای بازگرداندن عملکرد به اندام انجام داد. پس از عمل جراحی، باید از بریس یا آتل استفاده کنید.

تمریناتی برای تقویت عصب دست

در ادامه به بررسی چند ورزش برای تقویت عصب رادیال می‌پردازیم:

1. تمرین اول

   • در حالی که ایستاده‌اید، کف دست‌های خود را در حالت دعا کنار هم قرار دهید. آرنج‌ها را به هم بچسبانید. دستان شما باید جلوی صورت قرار بگیرند و باید از نوک انگشتان تا آرنج به یکدیگر چسبیده باشند.
   • در حالی که کف دست‌ها را روی هم فشار می‌دهید، آرنج‌ها را به آرامی از هم باز کنید. این کار را در حالی که دست‌ها را تا ارتفاع کمر پایین می‌آورید انجام دهید. هنگامی که دستان شما جلوی ناف قرار بگیرند و یا کشش را احساس کردید، توقف کنید.
   • کشش را به مدت 10 تا 30 ثانیه نگه دارید، سپس تکرار کنید.
   • یک دست خود را در ارتفاع شانه جلوی خود دراز کنید.
   • کف دست خود را پایین نگه دارید، رو به زمین باشد.
   • مچ دست خود را رها کنید تا انگشتان دست به سمت پایین باشند.
   • با دست آزاد، انگشتان خود را به آرامی بگیرید و آنها را به سمت بدن خود بکشید.
   • 10 تا 30 ثانیه نگه دارید.

2. تمرین دوم

   • دست خود را در حالتی که کف دست رو به بالا قرار دارد،؛ دراز کنید.
   • با دست آزاد، انگشتان خود را به آرامی به سمت پایین فشار دهید.
   • انگشتان خود را به آرامی به سمت بدن خود بکشید.
   • 10 تا 30 ثانیه نگه دارید.
   • هر دو حرکت را با بازوی دیگر تکرار کنید.

3. تمرین سوم

   • بنشینید و دست‌های خود را روی ران‌ها قرار دهید و کف دست‌ها را بالا بگیرید.
   • دستان خود را به آرامی مشت کنید. خیلی محکم فشار ندهید.
   • در حالی که ساعدها در تماس با پاهایتان هستند، مشت‌های خود را از پاها بلند کرده و به سمت بدن خود بکشید.
   • 10 ثانیه نگه دارید.
   • مشت‌ها را پایین بیاورید و به آرامی انگشتان خود را کاملاً باز کنید.
   • 10 بار تکرار کنید.

4. تمرین چهارم

   • در حالی که نشسته‌اید، کف دست‌ها را رو به بالا زیر میز قرار دهید.
   • به پایین میز به سمت بالا فشار وارد کنید.
   • 5 تا 10 ثانیه نگه دارید.
   • این تمرین باعث تقویت عضلات ماهیچه‌ای می‌شود که از مچ دست تا آرنج داخلی کشیده می‌شوند.

5. تمرین پنجم

   • یک توپ تنیس را به مدت 5 تا 10 ثانیه محکم فشار دهید.
   • انجام این حرکت نباید دردناک باشد.
   • این ورزش برای رادیال دست، موثر است.

6. تمرین ششم

   • دست را مشت کنید و انگشت شست خود را رو به بالا باز کنید.
   • انگشتان شست و دست خود محکم نگه دارید تا انگشت شست حرکت نکند.
   • با دست آزادتان انگشت شست را به آرامی رو به عقب بکشید.
   • نگه دارید و تکرار کنید.

7. تمرین هفتم

   • در حالی که دست خود را مشت کرده اید انگشت شستتان را رو به بالا نگه دارید.
   • انگشتان شست و دست خود محکم نگه دارید تا انگشت شست حرکت نکند.
   • به آرامی با دست آزادتان انگشت شست را به جلو فشار دهید.
   • نگه دارید و تکرار کنید.

علل افتادگی مچ دست

عصب شعاعی می‌تواند بر اثر عوامل متعددی دچار فلج شدگی شود که این اتفاق علت اصلی افتادگی مچ دست است. مواردی که باعث ایجاد این عارضه می‌شوند، عبارت‌اند از:

1. ضربه ناگهانی

   وارد آمدن ضربه بر اثر تصادف، افتادن ناگهانی و یا آسیب‌های ورزشی ممکن است فشار زیادی به عصب وارد کرده و آن را دچار آسیب کند.

2. وارد شدن فشار مکرر بر عصب رادیال

   در صورتی که شرایط شغلی و یا ورزشی شما شامل انجام حرکاتی است که فشار مکرر بر عصب رادیال وارد می‌کنند، این فشارها با گذر زمان به عصب آسیب می‌رسانند.

3. استفاده نادرست از عصا

   استفاده نادرست از عصا باعث فشار بر عصب رادیال در ناحیه زیر بغل می‌شود.

4. شکستگی و یا در رفتگی استخوان بازو

   شکستگی و یا در رفتگی استخوان بازو، می‌تواند باعث آسیب به این عصب گردد.

5. بریدگی دست

   بریدگی روی مچ دست و یا بازو نیز بر اثر اشیاء تیز مانند چاقو و شیشه، می‌تواند سبب بریده شدن و آسیب به عصب رادیال و در نتیجه افتادگی مچ دست گردد.

6. کبودی

   کبودی‌هایی که بر اثر حوادث مختلف بر روی دست به وجود می‌آیند نیز، می‌توانند به عصب فشار وارد کنند.

7. کیست یا تومور

   رشد تومور یا کیست در نواحی که عصب رادیال از آنها عبور می‌کند، بر آن فشار وارد کرده و باعث آسیب رساندن به عصب می‌شود.

8. انقباض طولانی مدت مچ دست

   فشار ناشی از بستن اشیائی مانند ساعت و یا دستبند تنگ بر مچ دست نیز می‌تواند سبب ایجاد این عارضه شود.

9. فشار طولانی مدت بر عصب رادیال

   فشار ناشی از قرار گرفتن بدن در موقعیت نامناسب مانند خوابیدن روی بازو یکی از علل آسیب به این عصب می‌باشد.

10. عفونت یا التهاب

    در موارد نادر، فلج عصب رادیال در اثر عفونت یا التهاب ایجاد می‌شود.

11. برخی بیماری‌ها

    بیماری‌هایی مانند بیماری‌های کلیوی و دیابت می‌توانند باعث بروز علائمی مانند التهاب شوند که بر اعصاب بدن از جمله عصب رادیال تاثیر بگذارند.

مدت زمان ترمیم عصب رادیال

بسته به علت و شدت آسیب، مدت زمان ترمیم عصب دست برای هر فرد متفاوت است. در بیشتر موارد بهبودی کامل امکان پذیر است. روش‌های درمانی غیر جراحی، عموماً بیشتر آسیب‌های عصب شعاعی را در عرض 12 هفته درمان می‌کنند. اگر آسیب عصبی ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند دیابت یا اعتیاد به الکل باشد، در مورد نحوه مدیریت علائم خود با متخصص ارتوپدی مشورت کنید.

افرادی جوان به طور معمول سریع‌تر بهبود می‌یابند. در صورت نیاز به جراحی، بهبودی کامل می‌تواند در شش تا هشت ماه به طول انجامد.

راهکارهای پیشگیری از افتادگی مچ دست

نمی‌توان از اکثر مواردی که سبب فلج عصب رادیال می‌شوند جلوگیری کرد، اما موارد زیر می‌توانند کمک کننده باشند:

1. ارگونومی مناسب و استفاده از بالشت‌های استاندارد برای اصلاح موقعیت‌های ناخوشایند خواب، می‌توانند کمک کننده باشند.
2. از حرکات مکرر دست خودداری کنید و در صورتی که مجبور به انجام آنها هستید، حتما هرچند دقیقه یکبار، به دست خود استراحت دهید.
3. مدت زیادی در فضاهای تنگ یا موقعیت‌هایی که حرکت دست را محدود می‌کنند، قرار نگیرید.
4. در محل کار و هنگام خواب، یک وضعیت سالم و درست داشته باشید.

سوالات متداول

1. در صورت دچار شدن به عارضه افتادگی مچ دست، چگونه می‌توان از خشکی مفاصل پیشگیری کرد؟

   از آن جایی که با افتادگی مچ دست، توان حرکت دادن مچ و انگشتان دست از بین می‌رود، توصیه می‌شود که مفاصل روزی چند بار با استفاده از دست مخالف و یا با کمک یکی از اطرافیان، در محدوده حرکتی خود، حرکت داده شوند تا دچار خشکی نشوند.

2. آیا امکان بهبودی کامل افتادگی مچ دست وجود دارد؟

   بله، به طور معمول فلج عصب رادیال که منجر به افتادگی مچ دست می‌شود، در 95% موارد به طور کامل بهبود می‌یابد.