رباط یا لیگامان چیست؟ | انواع رباط، آناتومی، آسیبها + درمانها

چکیده مطلب

رباط چیست؟ آیا شناختی درباره آناتومی رباط و نقش آن در بدن دارید؟
آیا شما هم از آسیب رباط رنج می برید و به دنبال روش های درمان آن هستید؟
تفاوت رباط با تاندون چیست؟ در مطلب زیر سعی بر این داریم تا شما را با رباط و ساختار آن، آسیب های رباط و نحوه ی درمان آن آشنا کنیم.

رباط یا لیگامان چیست؟

رباط یا لیگامان بافت محکم و انعطاف پذیری می باشد. که از گروهی بافت فیبر مانند تشکیل می شود. رباط دو استخوان را در محل مفصل به هم متصل می کند. از عملکردهای رباط می توان به محافظت از مفاصل و کنترل حرکت آن ها اشاره کرد. شاید برایتان جالب باشد تا بدانید این بافت محکم دچار چه آسیب هایی می شود. در ادامه مقاله این عنوان را نیز برای شما مطرح می کنیم.

آناتومی و ساختار رباط

رباط ها از بافت های محکم و انعطاف پذیری از جنس کلاژن تشکیل شده اند که دو استخوان را در محل مفصل به یکدیگر متصل می کنند و سبب حفظ تعادل آن ها می شوند.
لایه ی دوم پس از رباط، کپسول مفصلی نام دارد. کپسول مفصلی مانند یک کیسه ی استوانه ای تشکیل شده از بافت محکم و انعطاف پذیر است که دور تا دور استخوان را می گیرد، در واقع دو سر مفصل را در یک فضای ایزوله قرار می دهد.
بین کپسول مفصلی و مفصل، مایع مفصلی وجود دارد. این مایع دارای خاصیت لغزندگی و چسبندگی می باشد که به سهولت حرکت مفصل کمک می کند.

انواع رباط ها

سه نوع رباط مفصلی وجود دارد:

1. کپسولی (capsular)

   رباط های کپسولی در واقع همان فیبرهای کپسولی ضخیم شده هستند. الیاف هریک از این رباط ها از بخش کوچکی از یک استخوان مفصلی به خطی در استخوان مجاور آن منشعب می شود.

2. خارج کپسولی (extracapsular)

   خارج از کپسول مفصلی رباط هایی وجود دارد که رباط های خارج کپسولی نامیده می شوند. این رباط ها سبب نگه داشتن استخوان ها، ایجاد ثبات و جلوگیری از آسیب های در رفتگی می شوند.

3. داخل کپسولی (intracapsular)

   این رباط ها درون کپسول مفصلی قرار دارند و سر دو استخوان را به هم متصل می کنند و از خم شدن مفصل در جهت مخالف جلوگیری می کنند.
   جای این سه نوع رباط از نظر محل قرار گرفتن در مفصل متفاوت است.

انواع آسیب های رباط

به طور کلی میزان آسیب رباط، شدت و درجات متفاوتی دارد که از خفیف تا شدید دسته بندی می شوند و درمان های متفاوتی دارند.

1. کشیدگی خفیف

   در این حالت مفصل رگ به رگ شده، محل آسیب دیده و دچار تورم و درد می شود.

2. کشیدگی شدید

   در این حالت شدت ورم و درد بیشتر از حالت قبل می باشد و ممکن است مفصل دچار بی ثباتی خفیف شود و یا بر اثر خون ریزی، محل آسیب دیده دچار کبودی شود.

3. پارگی کامل

   در صورتی که شدت فشار وارد شده به مفصل بسیار زیاد باشد، باعث از هم گسیختگی کامل فیبرها و به اصطلاح پارگی کامل رباط شود. در این حالت فرد درد شدیدی در محل احساس می کند و مفصل دچار بی ثباتی می شود.

روش های درمان آسیب دیدگی رباط

در صورت بروز آسیب دیدگی بهتر است به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید تا بر اساس تشخیص میزان آسیب دیدگی نسبت به شروع روند درمان اقدام نمایید. میزان توانبخشی و مدت زمان مورد نیاز جهت بهبود وضعیت رباط آسیب دیده به میزان شدت آسیب دیدگی و شرایط جسمانی بیمار بستگی دارد. به طور مثال زمانی که رباط زانو دچار آسیب دیدگی جزیی و پارگی ناقص شود. ممکن است 3 تا 6 ماه طول بکشد تا فرد به سلامت قبلی خود برگردد. در صورتی که آسیب دیدگی شدید باشد، ممکن است دوره ی درمان 8 تا 12 ماه زمان ببرد تا رباط به طور کامل بهبود یابد. در ادامه ی مطلب به بررسی روش های درمانی آسیب رباط می پردازیم:

1. درمان های خانگی

   شروع درمان های خانگی پیش از مراجعه به پزشک تا حد زیادی به کاهش درد و التهاب کمک می کند. می کنند. برخی از این روش های رایج عبارتند از:

   • استراحت

     استراحت کردن باعث کاهش فشار وارده بر رباط و در نتیجه کاهش درد می شود.

   • استفاده از کمپرس آب سرد

     کمپرس آب سرد می تواند کمک بسیار موثری برای کاهش تورم و التهاب باشد.

   • دارو درمانی

     جهت کاهش درد و تورم، می توان با تجویز پزشک از داروهای مسکن و داروهای ضد التهاب استفاده کرد.

2. استفاده از بریس

   جهت کنترل حرکت مفصل با تجویز پزشک متخصص از بریس های مخصوص استفاده می شود.

3. فیزیوتراپی

   مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی و شروع درمان متناسب با شرایط آسیب دیدگی، تحت نظر فیزیوتراپیست به افزایش سرعت بهبود رباط آسیب دیده کمک می کند.

4. عمل جراحی

   در صورتی که رباط دچار پارگی شده باشد و هیچکدام از روش های بالا نتوانند به درمان قطعی این آسیب دیدگی کمک کنند، بیمار نیازمند عمل جراحی جهت بازسازی فیبرهای پاره شده می شود.

تشخیص آسیب های رباط

در صورت بروز آسیب دیدگی توصیه می شود به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید و نسبت به بررسی شدت آسیب دیدگی و درمان اقدام نمایید. پس از انجام معاینات اولیه توسط پزشک و بررسی تاریخچه پزشکی و علت آسیب، بستگی به شدت و نحوه آسیب ممکن است پزشک شما پیشنهاد انجام تصویر برداری از محل آسیب دیده بدهند تا به تشخیص درستی از وضعیت رباط و اقدامات لازم جهت درمان برسند.

تفاوت رباط و زردپی

تنها شباهت رباط ها و تاندون ها در جنس بافت آنها است. هر دو از بافت همبند فیبری تشکیل شده اند، اما تفاوت آن ها بسیار بارز می باشد. رباط یا لیگامان به اتصال دو سر استخوان به هم می پردازد، اما تاندون یا زردپی نقش اتصال ماهیچه به استخوان را دارد. در واقع رباط مفصل را پایدار می کند و تاندون سبب حرکت آن می گردد.

سوالات متداول

1. آیا آسیب دیدگی رباط حتما منجر به پارگی آن می شود؟

   آسیب رباط لزوما منجر به پارگی رباط نمی شود و بستگی به شدت فشار وارد شده به رباط دارد. در صورتی که فشار کم باشد رباط دچار پارگی نمی شود.