کیست گانگلیون (کیست مچ دست) چیست؟ | علت + 4 روش درمان + ورزشها

آیا این مقاله برایتان مفید است؟

آیا روی مچ دست، مچ پا و یا کف پای خود چیزی شبیه به یک تاول مشاهده می‌کنید؟
احتمال دارد تا یک نوع کیست باشد. تا به حال در رابطه با کیست گانگلیون چیزی شنیده‌اید؟ این کیست خوش خیم است و یا بدخیم؟ چرا ایجاد می‌شود و از کجا بفهمیم که آیا این کیست از نوع کیست گانگلیون می‌باشد؟ آیا شکل و اندازه آن را می‌شناسید؟ آیا ترکاندن آن مشکلی ایجاد نمی‌کند؟
روش‌های درمانی این کیست کدام‌اند و بعد از آن باید چه اقداماتی انجام شوند؟
در این مقاله علاوه بر اینکه پاسخ تمامی این سوالات را برایتان مطرح می‌کنیم، اطلاعات مفیدی را در رابطه با کیست گانگلیون در اختیار شما قرار می‌دهیم.

کیست گانگلیون چیست؟

کیست گانگلیون یک کیسه بافت خوش خیم بوده که معمولا روی دست و مچ دست تشکیل می‌شود که البته در حدود 70 درصد مچ دست درگیر آن می‌شود. با احتمال کمی، ممکن است این کیست روی مچ پا و یا کف پا نیز تشکیل گردد. در اغلب موارد این کیست متصل به یک تاندون و یا مفصل می‌باشد. این کیست مایع چسبناکی همانند مایع مفصلی روان کننده دارد که موجب پوشاندن مفاصل و غلاف تاندون می‌گردد. کیست گانگلیون می‌تواند متورم و یا کمی متحرک در زیر پوست حس شود.

شکل و اندازه کیست گانگلیون

شکل آن گرد و با بیضی بوده و دارای اندازه‌های مختلفی می‌باشد. اندازه کوچک آن شاید کوچکتر از یک نخود باشد و یا حتی ریزتر از آن که شما آن را احساس نخواهید کرد.
اما اندازه بزرگ‌تر آن می‌تواند حدود 2.5 سانتیمتر و حتی به اندازه یک آلو باشد.
این کیست می‌تواند دچار تغییر اندازه شود. به طور مثال در برخی از حرکات تکراری اندازه‌ای بزرگتر پیدا کرده و با استراحت دادن کوچک‌تر می‌گردد. باید بدانید که این نوع کیست بر خلاف توده‌های سرطانی به نقاط دیگر بدن سرایت نخواهد کرد.

انواع کیست گانگلیون

با توجه به محل قرارگیری کیست گانگلیون، به نام‌های زیر وجود دارد:

1. دورسال

   این نوع کیست در بخش پشت مچ دست تشکیل می‌شود.

2. ولار

    ولار دست، در بخش زیر مچ دست تشکیل می‌شود.

چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به کیست گانگلیون هستند؟

افراد زیر بیش از دیگران می‌توانند کاندیدای دریافت این بیماری باشند:

1. افرادی که از قبل دچار آرتروز بوده‌اند.
2. افرادی که دچار آسیب دیدگی تاندون و یا مفصل خود شده‌اند.
3. با وجود اینکه خردسالان و افراد مسن نیز می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند، اما بیشتر مبتلایان به این کیست بین سنین 15 تا 40 سال هستند.
4. خانم‌ها بیشتر از آقایان مبتلا به کیست گانگلیون می‌شوند.

علائم کیست گانگلیون

کیست‌های گانگلیون معمولا کاملا مشخص هستند و علائم به خصوصی ندارند. برای اینکه بدانید دچار آن شده‌اید یا نه، باید شکل و اندازه این کیست را بررسی کرده و موارد زیر را بدانید:

• محل تشکیل آن می‌تواند روی دست، مچ دست، پا و مچ پا، کف پا و نزدیک به دیگر مفاصل باشد. البته گفتیم در 70 درصد موارد، این کیست روی مچ دست ایجاد می‌شود. بنابراین وجود توده‌ای برجسته می‌تواند نشان دهنده این کیست باشد.
• گاهی این کیست دردی به همراه ندارد، اما گاهی به دلیل نزدیک بودن به عصب می‌تواند با درد همراه باشد.
• ممکن است تا احساس ضعف در ناحیه آسیب دیده خود داشته باشید.
• اگر این کیست در کف دست ایجاد شود، معمولا دردناک و سفت خواهد بود.

تشخیص کیست گانگلیون

تشخیص این بیماری راحت بوده و در اکثر موارد پزشک با مشاهده کیست می‌تواند آن را تشخیص دهد. در برخی از مواد پیچیده‌تر که کیست زیر پوست قرار دارد، از MRI برای بررسی و تشخیص آن استفاده می‌شود.

روش‌های درمان کیست گانگلیون

درمان کیست گانگلیون مچ دست شامل موارد زیر می‌شود:

1. استفاده از بریس

   

   ممکن است پزشک به شما پیشنهاد دهد که با استفاده از بریس مدتی مفصل آسیب دیده خود را ثابت نگه دارید. در اکثر موارد عدم تحرک موجب کوچک‌تر شدن اندازه کیست می‌شود و به مرور با آزاد کردن فشار روی عصب سبب کاهش درد می‌گردد.

2. آسپیراسیون

   

   معمولا آسپیراسیون با سوزن ریز برای تشخیص به کار گرفته می‌شود. این روش تا حدودی تهاجمی بوده و می‌تواند با از بین بردن مایعات درون کیست سبب تخلیه آن گردد. این روش درمان به سرعت درد را کاهش می‌دهد، اما با این حال احتمال پر شدن مجدد کیست وجود دارد، زیرا ساختار کیست از بین نرفته و تنها مایع درون آن خالی شده است.

3. تزریق استروئید

   

   این تزریق می‌تواند به کاهش درد ناشی از کیست گانگلیون کمک کند. ممکن است تا پزشک از آسپیراسیون و تزریق استروئید با هم استفاده داشته باشد تا علاوه بر تخلیه کیست، خطر عود کردن آن را نیز کاهش دهد.

4. جراحی

   بعد از اینکه پزشک از تمام روشهای غیرجراحی استفاده کرد، اما بهبودی برای بیمار حاصل نشد، جراحی را پیشنهاد می‌دهد. در جراحی، متخصص ساقه بافت متصل به غلاف تاندون و کیست را از بین خواهد برد و گانگلیون به طور کامل برداشته می‌شود. این جراحی به طور سرپایی صورت گرفته و می‌تواند با بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی انجام گیرد. با جراحی، احتمال عود کردن مجدد کیست تا حد زیادی رفع می‌شود. اگر کیست از نوع ولار باشد، معمولا پزشک ریسک آسپیراسیون را نمی‌پذیرد، زیرا این سوزن می‌تواند موجب آسیب دیدگی تاندون‌های ظریف و عروق خونی موجود در مچ دست و همچنین شریان رادیان گردد. لازم به ذکر است که به دلیل پیچیده بودن درمان با جراحی، بهبودی کمی طولانی‌تر خواهد بود.

تمرینات ورزشی کیست گانگلیون

تمرینات زیر می‌توانند به تقویت مچ دستتان کمک کنند:

1. تمرین 1

   • کف دستتان را روی سطحی صاف بگذارید.
   • بازوی خود را به نحوی بچرخانید که دست روی میز و شست شما بالای میز قرار داشته باشد.
   • در ادامه دست خود را به طرف انگشت شست و به طرف دیگر بچرخانید.

2. تمرین 2

   • این تمرین نیاز به کمک درمانگر دارد.
   • باید روی تخت بخوابید و دستان خود را کنارتان بگذارید.
   • در ادامه درمانگر به چرخش مچ دست شما در تمام جهات می‌پردازد.

3. تمرین 3

   • برای این کار وزنه سبکی را در دست بگیرید.
   • روی صندلی نشسته و بازوی خود را روی میز بگذارید.
   • وزنه از قسمت لبه میز در دستتان باشد.
   • مچ دست را به سمت خود گرفته و به سمت بالا و پایین باز و بسته کنید.

درمان گیاهی کیست مچ دست کدام است؟

درمان‌های گیاهی این عارضه متنوع هستند که در ادامه به معرفی و ارائه توضیح مختصری درمورد هریک از آنها پرداخته‌ایم:

• چای سیاه کیسه‌ای

  

  پس از قرار دادن چای سیاه کیسه‌ای به مدت 5 دقیقه در آب گرم، آن را از آب خارج کرده و فشار دهید تا آب اضافی آن خارج شود و کیسه چای را به مدت 5 دقیقه و برای چند بار در طول شبانه روز بر روی کیست مچ دست خود قرار دهید. چای سیاه به دلیل دارا بودن خواص ضد التهابی می‌تواند در کاهش درد و تورم کیست نقش مؤثری داشته باشد و همچنین به بهبود زخم ایجاد شده بر اثر کیست کمک کند.

• روغن کندر

  

  روزانه یکبار مقداری روغن کندر را بر روی کیست مچ دست خود بگذارید و آن را با نوار تمیزی به ‌آرامی ببندید. از آنجایی که روغن کندر دارای خواص ضد درد و منقبض کننده است، می‌تواند درد ناشی از کیست را تسکین دهد و همچنین به کم کردن اندازه آن و پیشگیری از بزرگ‌تر شدن کیست کمک کند. توصیه می‌شود که این کار را به مدت چند هفته تکرار کنید تا تأثیر آن را مشاهده نمایید.

• زنجبیل

  

  زنجبیل ماده‌ای است که دارای خواص ضد التهابی و ضد درد بوده و استفاده از آن می تواند به تسکین و کاهش درد و التهاب کیست مچ دست شما کمک کند. برای استفاده از این ماده توصیه می‌شود که چای زنجبیل بنوشید و برای آماده کردن این نوشیدنی چند تکه ریشه زنجبیل را به مدت 10 دقیقه در مقدار کمی آب بجوشانید و سپس آن را میل کنید. همچنین می‌توانید از زنجبیل در پخت و پز و غذاهای خود استفاده نمایید.

• زرد چوبه

  

  زرد چوبه از دیگر گیاهانی است که خاصیت ضد درد و ضد التهاب دارد و با قرار دادن آب زردچوبه تازه بر روی کیست مچ دست خود برای 3 بار در روز و تکرار این کار به مدت چند روز می‌توانید به کاهش درد و التهاب آن کمک کنید. علاوه بر این مصرف روزانه این ماده نیز در بهبود وضعیت کیست، مؤثر است.

• اکیناسه

  

  اکیناسه ماده گیاهی است که باعث تحریک سیستم ایمنی بدن می‌شود و همچنین باعث افزایش میزان تولید پروپردین نیز می‌گردد. با نوشیدن چای گیاهی اکیناسه برای 2 بار در روز و تکرار آن به مدت چند روز و یا قرار دادن پماد اکیناسه بر روی کیست خود به مدت 3 بار در روز و تا زمانی که کیست از بین برود، می‌توانید به درمان این کیست کمک کنید.
  توصیه می‌شود افرادی که دارای مشکلات مربوط به سیستم ایمنی هستند، از استفاده از این ماده خودداری نمایند.

• آلوئه ورا

  

  گیاه آلوئه ورا دارای خواص ضد التهابی است و افراد می‌توانند از ژل موجود در آن برای بهبود کیست مچ دست خود از آن استفاده کنند. طریقه استفاده از آن به این صورت است که ابتدا باید ژل درون برگ این گیاه را خارج کرد و آن را چند بار در روز و هر بار به مدت 20 دقیقه بر روی کیست گانگلیون مچ دست خود قرار دهند و سپس آن را به آب ولرم شستشو دهند.

• آرنیکا

  

  از دیگر گیاهانی که دارای خواص ضد التهابی هستند، می‌توان آرنیکا را نام برد. برای استفاده از آن مقداری از اسانس این گیاه را با مقدار برابری از روغن زیتون و یا روغن نارگیل مخلوط کرده و 3 بار در روز آن را بر روی کیست مچ دست خود قرار دهید و مچ را به آرامی ماساژ دهید و با استفاده از نوار تمیزی آن را ببندید.

بهبودی بعد از برداشتن کیست گانگلیون

پس از اینکه کیست برداشته شد، پزشک برای به دست آوردن بهبودی سریع‌تر به شما پیشنهاد می‌کند اقدامات زیر را تا مدتی انجام دهید:

1. استفاده از آتل

   بعد از جراحی و یا آسپیراسیون، فوق تخصص جراحی دست پیشنهاد می‌کند تا حدود یک هفته و یا بیشتر با در نظر گرفتن شرایط شما، از آتل استفاده داشته باشید که با جلوگیری از حرکت مفصل و محافظت از زخم به بهبودی سریع‌تر کمک کند. توجه داشته باشید که استفاده از آن تنها باید مدت زمانی باشد که پزشک تجویز می‌کند، زیرا طولانی پوشیدن آن می‌تواند سفت شدن مفصل را به همراه داشته و بهبودی را طولانی‌تر نماید.

2. فیزیوتراپی

   باید بدانید که روش‌های فیزیوتراپی نمی‌توانند به درمان این عارضه کمکی کنند، اما بعد از درمان، روش‌های فیزیوتراپی می‌توانند برای به دست آورن بهبودی کامل و دامنه حرکتی مفصل بسیار موثر باشند. این تمرینات به شما کمک می‌کنند تا قدرت از دست رفته مفصل خود را به دست آورید و احتمال بروز مجدد این عارضه در آینده را کاهش دهید.

علت بروز کیست گانگلیون

به طور دقیق علتی برای بروز این نوع کیست‌ها وجود ندارد. معمولا این عارضه زمانی به وجود می‌آید که بخشی از مایع سینوویال که پوشاننده مفصل می‌باشد، به قسمتی از زیر پوست نشت می‌کند.
همچنان مکانیسم دقیق تشکیل آن برای دانشمندان مشخص نیست و نظریه‌های متفاوتی در این باره وجود دارد. به عنوان مثال پاسخ بدن به نوعی تاول داخلی، استفاده بیش از حد از مفصل و یا تراش مایع سینوویال همگی ممکن است دلیل بر بروز این کیست باشند.

پارگی کیست گانگلیون

در برخی از موارد اگر به دنبال درمان این کیست نباشید، ممکن است تا خود به خود پاره شود. این اتفاق بیشتر برای کودکان و افراد دارای فعالیت‌های شدید ورزشی رخ می‌دهد. در اکثر موارد پارگی این کیست به دلیل افتادن روی زمین و فشار وارد شده به آن ایجاد می‌شود.
فشار وارد شده بر آن اگر باعث پارگی کیست شود، از درون ترکیده و مایع موجود در آن زیر پوست پخش می‌گردد و در نهایت توسط خون جذب می‌شود.
در این شرایط علائم زیر را تجربه می‌کنید:

• احساس آب جاری در زیر پوست خود
• قرمزی ناحیه آسیب دیده
• زخم
• تورم

آیا می‌توان کیست گانگلیون پاره شده را درمان نمود؟

به طور معمول پارگی این کیست برای سلامتی شما خطری ایجاد نمی‌کند، اما به مرور با رسیدن به بافت عضلانی درد شدیدی را برایتان به وجود می‌آورد. پزشک برای درمان بهتر شدن این ناحیه تنها به کنترل درد می‌پردازد.

در صورت پاره شدن کیست گانگلیون چه اقداماتی باید انجام دهم؟

اگر با این مشکل رو به رو شدید، موارد زیر را رعایت کنید.

• ناحیه آسیب دیده خود را تا مدتی بالا نگه دارید.
• کمپرس یخ روی قسمت متورم شده بگذارید.
• اگر نیاز بود می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه استفاده نمایید.
• بعد از چند روز اگر با کمک موارد بالا درد کاهش پیدا نکرد، سریعا به پزشک مراجعه نمایید.

سوالات متداول

1. آیا می‌توانم کیست گانگلیون را بترکانم؟

   از نظر فیزیکی ترکیدن کیست گانگلیون غیر ممکن نبوده و بعضی از افراد برای این کار وسوسه می‌شوند. اما اکیدا توصیه می‌شود که از این گزینه پرهیز کنید، زیرا به راحتی می‌توانید عفونت را به وجود بیاورید. باکتری‌ها به کمک این زخم وارد مفصل شده و با انتشار عفونت سبب می‌شوند تا درمان بسیار دشوارتر شود. همچنین وارد کردن ضربه به کمک هر اشیا نوک تیزی به کیست می‌تواند بافت و استخوان‌های ظریف را نیز در معرض آسیب دیدگی قرار دهد.

2. بهبودی کیست گانگلیون چقدر طول می‌کشد؟

   معمولا پس از درمان با توجه به نوع و شرایط کیست، بهبودی بین 2 هفته تا 2 ماه می‌باشد.

3. آیا کیست گانگلیون تنها در دست ایجاد می‌شود؟

   احتمال تشکیل این کیست روی پا و مچ پا نیز وجود دارد، اما بسیار نادر است و در حدود 70 درصد کیست گانگلیون در مچ دست به وجود می‌آید.

4. آیا کیست گانگلیون بسیار دردناک می باشد؟

   این نوع کیست‌ها همیشه با درد زیادی همراه نیستند، اما اگر تشکیل آن در نزدیکی عصب مچ دست باشد، این شرایط می‌تواند موجب بروز درد و ناراحتی گردد. کیست تشکیل شده در کنار عصب با بی حسی، کاهش دامنه حرکتی مفصل، سوزن سوزن شدن و ضعف عضله همراه بوده و می‌تواند به مرور اختلالاتی را به وجود بیاورد.

5. آیا احتمال بهبود و از بین رفتن کیست گانگلیون به خودی خود وجود دارد؟

   بله، ممکن است تا این کیست خود به خود درمان شود، زیرا بدن مایعات را جذب می‌کند. البته بهتر است در صورت مشاهده علائم با متخصص ارتوپدی مشورت داشته باشید تا به مرور کیست موجب اختلال در عملکرد شما نشود.

6. چه مدت این نوع کیست‌ها روی مچ دست باقی می‌مانند؟

   این مدت زمان برای هر فردی متفاوت است، امکان دارد تا کیست به طور خود به خود و در یک شب از بین برود و گاهی تا چندین ماه باقی خواهند ماند.

7. آیا کیست مچ دست خطرناک است؟

   این نوع کیست به طور معمول خطرناک نیست، اما می‌تواند نشان دهنده وجود بیماری یا مشکل خاصی باشد. علاوه بر این با وارد شدن فشار زیاد به دست، احتمال پارگی این کیست وجود دارد. به همین دلیل توصیه می‌شود که بیمار در صورت مشاهده برآمدگی در مچ دست خود، پیگیری‌های پزشکی لازم را انجام دهد تا علت ایجاد آن شناخته شده و درمان‌های لازم را دریافت نماید.

8. در چه صورت کیست گانگلیون باید جراحی شود؟

   در مواردی که این کیست درد زیادی را برای بیمار ایجاد کند و با استفاده از درمان‌های غیر جراحی تسکین نیابد، با استفاده از جراحی که معمولاً به صورت سرپایی انجام می‌گردد، برداشته می‌شود.

9. عوارض ترکیدن کیست مچ دست چیست؟

   با ترکیدن کیست مچ دست بیمار ممکن است تا چند روز درد، زخم و قرمزی در ناحیه اطراف آن را مشاهده کند و همچنین در برخی موارد احتمال بروز عفونت نیز وجود خواهد داشت.