سندرم کتف صدا دهنده: علائم و علت | درمانها + 6 حرکت ورزشی

چکیده مطلب

یکی از استخوان‌های مهم بدن که در پشت قفسه سینه قرار دارد و مثلثی شکل است، استخوان کتف یا اسکاپولا (Scapula) است. در برخی از مواقع با حرکت دادن کتف صدایی از آن شنیده می‌شود. به نظر شما چه راهکارهای درمانی برای این عارضه وجود دارند؟
چه مواردی سبب بروز این بیمار می‌شوند؟
در این مقاله مختصر و مفید با دکتر محمدعلی اخوت پور، متخصص ارتوپدی و جراح شانه همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در این باره به دست آورید.

سندرم کتف صدا دهنده چیست؟

سندرم کتف صدا دهنده (Snapping scapula syndrome) عارضه‌ای است که در آن بافت نرم بین استخوان کتف و قفسه صدری دچار التهاب می‌گردند.

علائم سندرم کتف صدا دهنده

احساس و شنیدن صدای تق تق یا سایش از پشت کتف و در زمان حرکت دادن شانه از مهم‌ترین علائم بروز این سندرم می‌باشند.

روش‌های تشخیص سندرم کتف صدا دهنده

این بیماری با توجه به گفته‌ها و علائم بیمار به کمک روش‌های زیر تشخیص داده می‌شود:

1. معاینه فیزیکی پزشک

   در ابتدا متخصص ارتوپدی در رابطه با سابقه بیماری فرد از او خواهد پرسید و اطلاعاتی در خصوص سبک زندگی کنونی او به دست خواهد آورد. در این معاینه پزشک به ارزیابی نحوه قرار گرفتن کتف‌ها نیز خواهد پرداخت. این کار با گوشی پزشکی و حرکت دادن شانه و کتف بیمار انجام می‌شود و پزشک با لمس کردن بافت‌های اطراف کتف، التهاب بورس را مورد بررسی قرار می‌دهد.

2. تصویر برداری

   در مواقعی که نیاز باشد، پزشک برای تشخیص تغییر شکل استخوان و یا قفسه سینه از روش‌های تصویر برداری استفاده می‌کند که عبارت‌اند از:

• اشعه ایکس

  با کمک اشعه ایکس پزشک می‌تواند فضای بین کتف و قفسه سینه را ببیند تا مشکلاتی از جمله شکستگی دندان‌ها و یا کتف را بررسی نماید.

• سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری

  برای بررسی دقیق‌تر مشکل استخوان از سی تی اسکن کمک گرفته می‌شود، زیرا CT اسکن، تصویر دقیق‌تری ارائه خواهد کرد.

• ام آر آی یا رزونانس مغناطیسی

  در صورت مشکوک بودن به بورسیت، ممکن است از ام آر آی کمک گرفته شود تا در این صورت به تعیین محل بورس و اندازه آن پرداخته شود. ام آر آی به خوبی برش‌هایی از بافت نرم بدن را با کمک امواج مغناطیسی نشان خواهد داد.

راهکارهای درمان سندرم کتف صدا دهنده

برای درمان این عارضه پزشک از راهکارهای زیر کمک می‌گیرد:

1. درمان‌های اولیه

   معمولاً اساس درمان سندرم کتف صدا دهنده، درمان‌های غیر جراحی می‌باشد که این موارد عبارت‌اند از:

   • کاهش سطح فعالیت‌های بدن

     یکی از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین کارهایی که می‌توانید در این شرایط انجام دهید، این است که مدت زمانی را به مفصل شانه و کتف خود استراحت دهید.

   • استفاده از داروهای ضد التهاب

     برای کاهش تورم و درد می توان از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی همانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین کمک گرفت.

   • تزریق درمانی

     در شرایطی ممکن است پزشک یک و یا دو واحد کورتیزون استروئیدی به بیمار تزریق نماید.

2. فیزیوتراپی

   فیزیوتراپی با داشتن روش‌های بسیار متنوع می‌تواند یکی از مؤثرترین گزینه‌های درمان این سندرم باشد. فیزیوتراپیست با شما همکاری خواهد کرد تا برنامه درمانی خاصی را طراحی کند که به بهبودی سرعت می‌بخشد، از جمله تمرینات و درمان‌هایی که می‌توانید در خانه انجام دهید. فیزیوتراپی به شما کمک می‌کند تا به سبک زندگی و فعالیت‌های عادی خود بازگردید و این کار را با هدف بهبود حرکت و بهبود انعطاف پذیری انجام خواهد داد.

3. جراحی

   اگر روش‌های غیر جراحی قادر به درمان این عارضه و بهبود علائم آن نباشند، پزشک جراحی را پیشنهاد خواهد داد. برای این عارضه معمولاً از دو روش جراحی زیر کمک گرفته می‌شود:

   • برداشتن برجستگی‌های استخوان کتف

     در این روش جراحی به خارج کردن خار استخوان کتف (Spine of scapula) پرداخته می‌شود.

   • برداشتن بورس ملتهب شده

     طی این روش که به آن جراحی بورسکتومی (Bursectomy) گفته می‌شود، بورس ملتهب به وسیله آرتروسکوپ برداشته می‌شود.
     آرتروسکوپی یک روش جراحی کم تهاجمی است که شامل ایجاد برش‌های کوچک برای عبور یک لوله فیبر نوری با یک دوربین کوچک به نام آرتروسکوپ و ابزار مینیاتوری به مفصل شانه است. دوربین تصاویری از بافت نرم آسیب‌دیده، بورس ملتهب یا ناهنجاری‌های استخوانی را روی صفحه تلویزیون نمایش می‌دهد و پزشک از این تصاویر برای انجام تعمیرات لازم مانند برداشتن بورس ملتهب، تاندون‌های فیبری یا خارهای استخوانی استفاده می‌کند.

ورزش برای بهبود سندرم کتف صدا دهنده

بعد از اینکه تحت درمان قرار گرفتید، بهتر است تمرین درمانی‌های زیر را توسط فیزیوتراپیست انجام دهید تا بهبودی خود را هرچه سریع‌تر به دست آورید:

1. چرخاندن شانه به طرف داخل

   برای این تمرین می‌توانید از یک کش و باند الاستیکی کمک بگیرید. باید یک طرف کش را به جایی محکم و مطمئن مانند لبه یک میز ببندید و طرف دیگر را با دست مخالف خود بگیرید.
   در ادامه آرنجتان را با زاویه 90 درجه خم نمایید. بخش بالایی بازوی طرف مقابل را نگه داشته و تا جای ممکن کش را به طرف بدن خود بکشید و این شرایط را 2 الی 3 ثانیه نگه دارید. سپس به آرامی دست خود را به حالت اولیه نگه دارید. (تکرار این تمرین 10 بار در سه ست)

2. کشش دست‌ها

   برای انجام این تمرین روی شکم دراز بکشید و دست خود را روی سطحی که خوابیده‌اید، آویزان نمایید. با دست دیگر خود یک دمبل بگیرید. آرنج دستی که دمبل ندارد را صاف نگه داشته و تا سطح بدن خود بالا بیاورید و 2 تا 3 ثانیه این شرایط را نگه دارید. در ادامه به آرامی دست خود را پایین بیاورید. (تکرار 10 بار در سه ست)

3. لیفت از جلو

   این تمرین را می‌توانید به صورت نشسته و یا ایستاده انجام دهید، اما توجه داشته باشید که در هر صورت کمر شما باید کاملاً صاف باشد.
   با دست‌های خود دمبلی را گرفته و دست‌هایتان را کنار بدنتان قرار دهید. آرنجتان را صاف نگه داشته و دستتان را تا ارتفاع شانه به طرف بالا بیاورید و 2 الی 3 ثانیه نگه دارید. در ادامه دست خود را به آرامی پایین آورده و این تمرین را با دست دیگر خود تکرار نمایید. (تکرار 10 مرتبه در 3 ست)

4. کشش آونگ شانه

   از یک شی سبک و کوچک استفاده کنید که بتوانید به راحتی آن را با بازوی آسیب دیده خود نگه دارید. از کمر خم شوید تا بازویی که جسم را نگه می‌دارد، مستقیماً به سمت پایین آویزان شود. (ممکن است بخواهید با بازوی مقابل خود به یک میز، صندلی یا دیوار تکیه دهید یا به آن تکیه دهید).
   در حالی که بازوی آویزان خود را شل نگه داشته اید، به آرامی بازوی خود را به صورت دایره ای بچرخانید در حالی که بازو و شانه خود را آرام نگه دارید. 2-3 دقیقه در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید و سپس 2-3 دقیقه در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید، این کار را تا زمانی که شانه شما شل شود تکرار کنید.

5. کشش چرخشی داخلی شانه

   یکی از حوله‌های حمام خود را بپیچید تا یک طناب بلند و ضخیم ایجاد کنید. حوله را در دو انتها نگه دارید، در حالی که یکی از دست‌های خود را در پشت گردن قرار داده اید و دست دیگر در پشت کمر قرار دارد.
   با کشیدن آهسته بازوی بالاتر، پایین دست خود را به سمت بالا بکشید. هنگامی که پایین دست خود را به جایی که احساس مقاومت می‌کنید کشیدید، کشش را به مدت پنج ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی به موقعیت شروع بازگردید.

6. کشش فلکشن شانه

   با یک میله بدون وزنه، صاف بایستید و میله را به اندازه عرض شانه باز کنید و کف دست خود را پایین نگه دارید.
   سپس، در حالی که بازوهای خود را کاملاً صاف نگه دارید، میله را مستقیماً بالای سر خود بالا بیاورید، به مدت 5 ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی آن را تا انتها به حالت اولیه برگردانید.

دوره نقاهت بعد از درمان سندرم کتف صدا دهنده

بعد از جراحی، کتف باید به کمک بریس تا مدت زمانی ثابت بماند. پس از حدود 8 هفته توصیه می‌شود که تمرین‌های منفعل شانه به کمک فیزیوتراپیست شروع شوند.

علت بروز سندرم کتف صدا دهنده

موارد زیر می‌توانند در بروز این سندرم نقش بسزایی داشته باشند:

1. حرکات مکرر کتف

   برخی از شغل‌ها مانند چسباندن کاغد دیواری و یا ورزش‌هایی مانند بیسبال که حرکات مکرر کتف را به دنبال دارند، می‌توانند التهاب بافت نرم بین استخوان کتف و جدار پشتی قفسه سینه را به همراه داشته باشند.

2. عدم فعالیت بدنی

   در برخی از مواقع به دلیل عدم داشتن فعالیت بدنی و با ضعف عضلات، استخوان کتف و قفسه سینه دچار ضعف می‌شوند. این موضوع سبب نزدیک‌تر شدن استخوان کتف به دنده‌ها شده که در این صورت با حرکت دادن کتف به طرف بالا و پایین روی برجستگی دنده‌ها سایش ایجاد می‌شود. این سایش علائم سندرم کتف صدا دهنده را به دنبال خواهد داشت.

3. تغییر شکل استخوان

   گاهی اوقات تغییر شکل استخوان به دلیل شکستگی استخوان و بد جوش خوردن استخوان می‌تواند سبب بروز علائم سندرم کتف صدا دهنده شود.

موارد تشدید کننده بروز سندرم کتف صدا دهنده کدام اند؟

عوامل زیر می‌توانند سبب شدت یافتن این عارضه شوند:

• تکنیک‌های ورزشی نامناسب
• وضعیت بدنی نامناسب
• ضعف یا سفت شدن عضلات اطراف تیغه شانه
• مشکلات مزمن گردن یا شانه
• آسیب عصبی
• تومورها
• ناهنجاری‌های مادرزادی

سوالات متداول

1. چه چیزی باعث ایجاد سندرم کتف صدا دهنده می‌شود؟

   بورسیت اسکاپولوتوراسیک بیشتر با بیماران جوان و فعال در ورزش‌هایی که نیاز به فعالیت بالای سر دارند، همراه است. این بیماری همچنین ممکن است در برخی از بیماران با افزایش سن یا در بیمارانی که ناهنجاری‌های آناتومیک زمینه ای دارند، ایجاد شود.

2. سندرم کتف صدا دهنده چه زمانی ایجاد می‌شود؟

   سندرم Snapping scapula زمانی رخ می‌دهد که ماهیچه‌های واقع در زیر تیغه شانه ضعیف می‌شوند که منجر به برخورد کتف و قفسه سینه می‌ گردد.

3. علائم رایج بورسیت اسکاپولوتوراسیک چیست؟

   بسیاری از بیماران مبتلا به بورسیت اسکاپولوتوراسیک احساس درد، کوبیدن و ساییدن را در امتداد مرز بالایی کتف هنگام حرکت در امتداد قفسه سینه گزارش می‌کنند. برخی از بیماران ممکن است برآمدگی را در سطح زیرین کتف تجربه کنند. این وضعیت در صورت عدم درمان می‌تواند بسیار دردناک باشد.