آرتروز چیست؟ | 4 نشانه آرتروز + انواع، تشخیص و 5 روش درمان

آیا این مطلب می تواند برای شما مفید باشد؟

شاید نام بیماری آرتروز را شنیده باشید. به نظر شما این بیماری در چه افرادی شایع تر بوده و علائم و نشانه های آن کدام اند؟ آیا انواع آرتروز را می شناسید؟ چه دلایلی سبب می شوند تا فردی به یکی از انواع آرتروز مبتلا شود؟ آیا می توانید مانع از بروز این بیماری شوید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا پاسخ این سوالات را به دست آورید.

آرتروز چیست؟

آرتروز بیماری است که سبب تورم و التهاب مفاصل می شود. این بیماری می تواند یک و یا چندین مفصل را تحت تأثیر قرار دهد.
بیش از 100 نوع مختلف بیماری آرتروز وجود دارد که علل و روش های درمانی متفاوتی دارند. آرتروز می تواند تقریباً هر قسمتی از بدن را درگیر کند، بیشتر اوقات مفصل ران، زانو، ستون فقرات یا سایر مفاصل تحمل کننده وزن را درگیر می کند، اما در انگشتان دست و سایر مفاصل بدون وزن نیز یافت می شود.

بیماری آرتروز در چه افرادی شایع تر است؟

آرتروز بیشتر در بزرگسالان بالای 65 سال دیده می شود، اما ممکن است کودکان و نوجوانان نیز به آن مبتلا شوند. این بیماری در زنان و افرادی که اضافه وزن دارند، شایع تر است.

علائم آرتروز چیست؟

علائم بیماری آرتروز می توانند خفیف، متوسط یا شدید باشند، از جمله این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. تورم، درد، سفتی و کاهش دامنه حرکتی مفصل
2. ناتوانی در انجام فعالیت های روزانه
3. سختی در راه رفتن یا بالا رفتن از پله ها
4. قرمزی پوست اطراف مفصل

تشخیص آرتروز

برای تشخیص آرتروز باید به پزشک متخصص روماتولوژی یا پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید. پزشک متخصص معاینه فیزیکی برای بررسی وجود مایع در اطراف مفاصل، التهاب مفاصل و محدودیت حرکتی در آن ها را انجام می دهد. بسته به نوع آرتریت مشکوک، پزشک ممکن است برخی از آزمایشات زیر را پیشنهاد دهد :

1. تست های آزمایشگاهی

   تجزیه و تحلیل انواع مختلف مایعات بدن می تواند به تشخیص نوع آرتریت شما کمک کند. مایعاتی که معمولاً مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند شامل خون، ادرار و مایع مفصلی هستند. آزمایش های خونی که انواع خاصی از آنتی بادی ها مانند RF (فاکتور روماتوئید) و ANA (آنتی بادی ضد هسته ای) را نیز بررسی می کنند، تست های تشخیصی رایج هستند. برای به دست آوردن نمونه ای از مایع مفصلی، پزشک قبل از قرار دادن سوزن در فضای مفصلی شما، ناحیه را تمیز و بی حس می کند تا مقداری مایع خارج شود.

2. اشعه ایکس (x-ray)

   اشعه ایکس می تواند مشکلاتی از قبیل از دست رفتن غضروف و آسیب استخوان را نشان دهد. البته ممکن است آسیب اولیه آرتروز را نشان ندهد، اما اغلب برای پیگیری پیشرفت بیماری استفاده می شود.

3. سی تی اسکن (CT)

   سی تی اسکن ها اشعه ایکس را از زوایای مختلف گرفته و اطلاعات را با هم ترکیب می کنند تا نمای مقطعی از ساختارهای داخلی ایجاد شود. سی تی اسکن می تواند هم از استخوان و هم از بافت های نرم اطراف، تصویری به پزشک ارائه دهد.

4. تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

   با ترکیب امواج رادیویی با میدان مغناطیسی قوی، دستگاه MRI می تواند تصاویر مقطعی دقیق تری از بافت های نرم مانند غضروف، تاندون ها و رباط ها ایجاد کند.

5. سونوگرافی

   این فناوری از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تصویربرداری از بافت های نرم مانند غضروف و ساختارهای حاوی مایع در نزدیکی مفاصل استفاده می کند.

انواع آرتروز

آرتروز انواع بسیار زیادی دارد. در ادامه ی مطلب به معرفی و بررسی شایع ترین انواع آن می پردازیم:

1. نقرس

   نقرس یک بیماری شایع و دردناک است که مفاصل را درگیر می کند. کریستال های کوچکی در داخل و اطراف مفصل ایجاد شده و باعث التهاب، درد و تورم می شوند. این بلورها از یکی از مواد زائد طبیعی بدن، اسید اوریک ساخته شده اند. به طور معمول بدن اسید اوریک اضافی را از طریق کلیه ها وارد ادرار می کند. این امر در افراد مبتلا به نقرس به اندازه کافی سریع اتفاق نمی افتد و باعث افزایش سطح اسید اوریک و تشکیل کریستال ها می شود.

2. آرتریت روماتوئيد

   آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خود ایمنی است که باعث درد و تورم مفاصل می شود. در این بیماری سیستم ایمنی مخاط مفاصل مورد هدف قرار گرفته و باعث التهاب و آسیب مفاصل می شود.

3. استئوآرتریت

   این بیماری بر کل مفصل از جمله استخوان، غضروف، رباط ها و ماهیچه ها تاثیر می گذارد. هرچند اغلب آرتروز را به عنوان ساییدگی و فرسودگی توصیف می کنند، اما اکنون پنداشته می شود که این بیماری نتیجه کار بیش از حد مفصل برای ترمیم خود باشد. استئوآرتریت می تواند بر هر مفصلی تأثیر بگذارد، اما بیشتر در زانو، لگن، مفاصل انگشتان و انگشت شست پا رخ می دهد و در هر سنی ایجاد می شود اما در افراد بالای 40 سال یا کسانی که دچار آسیب مفصلی شده اند شایع تر است.

4. فیبرومیالژی

   فیبرومیالژی باعث درد عمومی و سفتی عضلات می شود. این علائم را می توان در تمام نقاط مختلف بدن احساس کرد. خستگی شدید و مشکلات خواب نیز در فیبرومیالژی شایع است. این بیماری باعث التهاب یا آسیب به نواحی دردناک نمی شود، اما سیستم درد را بیش از حد فعال می کند.

5. آرتروز عفونی

   آرتریت عفونی که آرتریت سپتیک نیز نامیده می شود، یک عفونت دردناک در مفصل است. این بیماری زمانی رخ دهد که عفونت از قسمت دیگری از بدن شما به مفصل یا مایع اطراف مفصل سرایت کند. میکروب های عفونی ممکن است طی عمل جراحی، یا از طریق زخم های باز یا تزریق وارد بدن شوند.

6. آرتروز پسوریاتیک

   این بیماری باعث می شود که مفاصل دردناک، سفت و اغلب متورم شوند. معمولاً فقط افرادی که بیماری پوستی به نام پسوریازیس دارند مبتلا به آرتریت پسوریاتیک می شوند. فقط یک یا دو نفر از هر 10 فرد مبتلا به پسوریازیس به این نوع آرتریت مبتلا می شوند.

7. روماتیسم مفصلی نوجوانی

   روماتیسم مفصل نوجوانی یا آرتروز ایدیوپاتیک یک بیماری خود ایمنی است که به علت ورود نوعی ویروس یا عفونت باکتریایی اتفاق میافتد. هنگامی که عفونت برطرف می شود، سیستم ایمنی بدن خاموش نمی شود و به کار خود ادامه می دهد و باعث ایجاد التهاب مفاصل می شود .سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای بافت همبند از جمله پوشش مفاصل (سینوویوم) حمله می کند، همچنین می تواند بر بافت های همبند دیگر قسمت های بدن تأثیر بگذارد. آرتروز ایدیوپاتیک یک بیماری عفونی نیست بنابراین نمی تواند از کودکی به کودک دیگر منتقل شود.

روش های درمان آرتروز

طیف وسیعی از داروها و شیوه زندگی می توانند به درمان این عارضه کمک کرده و مفاصل را از آسیب بیشتر محافظت کنند. برای تعیین اینکه کدام روش درمانی برای شما مناسب تر است، ممکن است لازم باشد چندین درمان مختلف یا ترکیبی از درمان ها را امتحان کنید. روش های درمان آرتروز می توانند شامل موارد زیر باشد:

1. دارو درمانی

   

   با توجه به نوع آرتروز، داروهای مورد استفاده برای درمان آن متفاوت هستند. اغلب این دارو ها عبارتند از:

   1. مسکن ها

      این داروها به کاهش درد کمک می کنند، اما تاثیری بر التهاب ندارند. یکی از داروهایی که بدون نسخه می توان تهیه کرد، استامینوفن است.

   2. ترامادول و اکسی کدون

      برای درد شدیدتر، ممکن است مواد مخدر مانند ترامادول، اکسی کدون یا هیدروکودون، تجویز شود. مواد افیونی برای تسکین درد روی سیستم عصبی مرکزی عمل می کنند. هنگامی که مواد افیونی برای مدت طولانی مورد استفاده قرار می گیرند، ممکن است عادت ایجاد کنند و باعث وابستگی روحی یا جسمی شوند.

   3. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

      این دارو تاثیر به سزایی در کاهش درد و التهاب دارد. از انواع بدون نسخه آن شامل ایبوپروفن، ناپروکسن و ... هستند و برخی دیگر تنها با نسخه پزشک قابل خریداری می باشند.

   4. ضد تحریک کننده ها

      برخی از کرم ها و پمادها حاوی منتول یا کپسایسین (ماده ی موجود در فلفل تند) هستند. مالیدن این پمادها بر روی پوست بر سیستم انتقال درد تاثیر می گذارد و سبب کاهش احساس درد شوند.

   5. داروهای ضد روماتیسمی (DMARDs)

      DMARD ها که اغلب برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می شوند، حمله سیستم ایمنی را به مفاصل کند کرده یا از آن جلوگیری می کنند. به عنوان مثال می توان به متوترکسات و هیدروکسی کلروکین اشاره کرد .

   6. کورتیکواستروئیدها

      این دسته از داروها که شامل پردنیزولون و کورتیزون هستند، التهاب را کاهش داده و سیستم ایمنی را سرکوب می کند. کورتیکواستروئیدها را می توان به صورت خوراکی مصرف کرد یا مستقیماً در مفصل دردناک تزریق کرد.

2. فیزیوتراپی یا کار درمانی

   

   فیزیوتراپی می تواند برای برخی از انواع آرتروز مفید باشد. تمرینات می توانند دامنه حرکتی را بهبود بخشند و ماهیچه های اطراف مفاصل را تقویت کنند.

3. استفاده از آتل یا بریس

   

   در برخی موارد ممکن است استفاده از آتل یا بریس مورد نیاز باشد. بریس با محافظت از شانه و کنترل محدوده ی حرکتی آن به کاهش درد و بهبود سریع تر آن کمک می کند.

4. جراحی

   

   اگر اقدامات درمانی غیر جراحی کمکی نکنند، پزشک ممکن است جراحی را پیشنهاد کند. جراحی مفصل انواع مختلفی دارد که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم:

   • ترمیم مفصل

     در برخی موارد سطح مفصل را می توان صاف یا مرتب کرد تا درد کاهش یابد و عملکرد آن بهبود یابد. این نوع روش ها اغلب می توانند به صورت آرتروسکوپی، از طریق برش های کوچک روی مفصل انجام شوند.

   • تعویض مفصل

     در این روش مفصل آسیب دیده را برداشته و یک مفصل مصنوعی جایگزین آن می کنند. بیشترین مفصل هایی که تعویض می شوند مفصل های لگن و زانو هستند.

   • خشک کردن مفصل

     این روش بیشتر برای مفاصل کوچکتر مانند مچ دست، مچ پا و انگشتان استفاده می شود. انتهای دو استخوان در مفصل را برداشته و سپس آنها را به هم قفل می کند تا زمانی که دو استخوان به هم جوش بخورند.

5. استفاده از طب جایگزین

   

   طب جایگزین یکی از روش های درمانی موثر برای کاهش درد و به دست آوردن بهبودی آرتروز می باشد. در ادامه شما را با برخی از روش های آن نیز آشنا می کنیم:

   1. طب سوزنی

      در این روش درمانی از سوزن های ظریفی که در نقاط خاصی از پوست قرار داده می شوند برای کاهش بسیاری از دردها، از جمله درد های ناشی از برخی از انواع آرتروز استفاده می کند.

   2. یوگا و تای چی

      حرکات کششی آهسته مرتبط با یوگا و تای چی می تواند به بهبود انعطاف پذیری و دامنه حرکتی مفصل در افراد مبتلا به برخی از انواع آرتروز کمک کند.

   3. ماساژ

      نوازش و ورز دادن ماهیچه ها به افزایش جریان خون کمک کرده و مفاصل آسیب دیده را گرم می کند و درد را به طور موقت تسکین می دهد.

   4. گرما و سرما درمانی

      پد های گرم کننده یا کیسه های یخ می توانند به تسکین درد آرتروز کمک کنند.

   5. استفاده از وسایل کمکی

      استفاده از عصا، کفش، واکر، توالت فرنگی و سایر وسایل کمکی می تواند به محافظت از مفاصل شما کمک کرده و توانایی شما را در انجام کارهای روزانه بهبود بخشد.

عوامل افزایش دهنده احتمال بروز آرتروز

غضروف یک بافت همبند محکم اما انعطاف پذیر در مفاصل است که با جذب فشار و ضربه ای که هنگام حرکت و فشار بر آن ایجاد می شود، از مفاصل محافظت می کند. کاهش مقدار طبیعی این بافت غضروفی باعث بروز برخی از انواع آرتروز می شود. همچنین عفونت یا آسیب مفاصل می تواند تجزیه بافت غضروف را تشدید کند. در ادامه مطلب به بررسی علل این بیماری می پردازیم:

1. ژنتیک

   در صورت داشتن سابقه خانوادگی این بیماری، خطر ابتلا به آرتروز ممکن است بیشتر باشد.

2. بیماری خود ایمنی

   یکی دیگر از علل آن این است که سیستم ایمنی به بافت های بدن حمله می کند. این حملات بر سینوویوم که یک بافت نرم در مفاصل است و مایع مفصلی را تولید می کند تا غضروف را تغذیه کرده و مفاصل را روان کند، تأثیر می گذارد.

3. سن

   خطر بسیاری از انواع آرتروز، از جمله آرتریت روماتوئید و نقرس با افزایش سن افزایش می یابند.

4. جنسیت

   زنان بیشتر از مردان به آرتریت روماتوئید مبتلا می شوند، در حالی بیشترین کسانی که به نقرس دچار می شوند، مردان هستند.

5. آسیب قبلی مفصل

   افرادی که مفصل آسیب دیده دارند (به طور مثال افرادی که در حین ورزش مفصلشان آسیب دیده باشد) احتمال بیشتری دارد که در نهایت دچار آرتروز در آن مفصل شوند.

6. اضافه وزن

   وزن اضافی بر مفاصل، به ویژه زانو، لگن و ستون فقرات شما فشار وارد می کند. افراد مبتلا به چاقی، بیشتر در معرض ابتلا به آرتریت هستند.

7. مصرف سیگار

   مصرف سیگار می تواند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهد.

پیشگیری از آرتروز

به طور معمول نمی توان از بروز آرتروز جلوگیری کرد. برخی دلایل مانند افزایش سن، سابقه خانوادگی و جنسیت از کنترل شما خارج است. ولی چند عادت سالم وجود دارند که می توانید با انجام آن ها خطر ابتلا به مفاصل دردناک با افزایش سن را کاهش دهید:

1. مصرف ماهی

   امگا 3 دارای چندین مزیت برای سلامتی است و می تواند التهاب را در بدن کاهش دهد. مطالعات نشان داده زنانی که به طور منظم ماهی می خورند ممکن است در معرض خطر کمتری برای آرتریت روماتوئید باشند. وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) خوردن ماهی های سرشار از امگا 3 مانند ماهی سالمون و قزل آلا را دو بار در هفته توصیه می کند.

2. کنترل وزن

   تحمل وزن شما بر عهده ی زانو ها می باشد. اضافه وزن یا چاقی می تواند آسیب جدی به آنها وارد کند .زنان دارای اضافه وزن تقریباً چهار برابر بیشتر از زنان با وزن سالم به آرتروز زانو مبتلا می شوند. رژیم غذایی و ورزش می تواند وزن شما را در محدوده سالم تری قرار دهد.

3. ورزش کردن

   ورزش نه تنها فشار ناشی از اضافه وزن را از بین می برد، بلکه ماهیچه های اطراف مفاصل را نیز تقویت می کند .این کار باعث افزایش پایداری مفاصل می شود و می تواند آنها را از ساییدگی بیشتر محافظت کند .برای به حداکثر رساندن مزایای برنامه ورزشی خود، فعالیتهای هوازی مانند پیاده روی یا شنا را با تمرینات تقویتی انجام دهید .همچنین، برای حفظ انعطاف پذیری و دامنه حرکتی خود، حرکات کششی را نیز اضافه کنید.

4. جلوگیری از بروز صدمه

   با گذشت زمان، مفاصل شما شروع به فرسودگی کنند. اما وقتی که به عنوان مثال هنگام ورزش یا بر اثر تصادف به غضروف آسیب وارد شود زمینه ای برای فرسودگی سریع تر آن فراهم می شود. پس برای جلوگیری از آسیب، همیشه هنگام ورزش از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده کنید و تکنیک های صحیح ورزش را بیاموزید.

5. محافظت از مفاصل

   استفاده از روش های مناسب هنگام نشستن، کار کردن و بلند کردن اجسام می تواند به محافظت از مفاصل در برابر فشارهای روزمره کمک کند. به عنوان مثال وسایل را نزدیک بدن خود حمل کنید تا فشار زیادی به مچ دست و کمر خود وارد نکنید. اگر مجبورید برای مدت طولانی در محل کار بنشینید، از صندلی مناسب استفاده کنید و به طور صحیح بنشینید.

6. مراجعه به موقع به پزشک

   در صورت ابتلا به آرتروز، به پزشک متخصص ارتوپدی یا روماتولوژیست مراجعه کنید .آسیب مفاصل معمولاً پیشرونده است، به این معنی که هرچه بیشتر شروع روند درمان را به تاخیر بیندازید، تخریب بیشتری در مفصل رخ می دهد. پزشک با توصیه درمان مناسب می تواند پیشرفت آرتریت شما را کند کرده و قدرت تحرک مفصل را حفظ کند.

سوالات متداول

1. برای سهولت زندگی با آرتروز چکار کنیم؟

   تغییر روال زندگی می تواند زندگی با آرتروز را آسان تر کند. فعالیت هایی که سبب افزایش درد می شوند را انجام ندهید. مراجعه به کار درمانی در شرایط نیاز، ورزش و تغذیه مناسب می تواند کمک کننده باشد.

2. آیا کاهش تحرک بر پیشرفت بیماری آرتروز تاثیر دارد؟

   بی تحرکی یکی از بزرگترین خطرات سلامتی مرتبط با آرتروز است. در صورتی که تحرک خود را کم کنید، ممکن است با خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری هایی مانند سرطان، بیماری قلبی، دیابت و سایر شرایط جدی روبرو شوید.

3. کاهش وزن چه تاثیری روی آرتروز دارد؟

   اگر چاق هستید و یا اضافه وزن دارید، کاهش وزن باعث کاهش فشار بر مفاصلی که وزن شما به آن ها فشار وارد می کند، می شود. کم شدن وزن می تواند به افزایش تحرک شما کمک کند و همچنین احتمال آسیب مفصل را در آینده محدود کند.